اختلالات یادگیری در کودکان دبستانی چیست و چه درمانی دارد؟ + ویدئو
صفحه اصلی » مقالات » دانشنامه اختلالات یادگیری » اختلالات یادگیری در کودکان دبستانی چیست و چه درمانی دارد؟ + ویدئو
اختلال یادگیری کودکان دبستانی و ابتدایی از شایعترین اختلالات حوزهی عصب شناختی است که از گذشته تا به امروز بسیاری از کودکان را گرفتار خود کرده است. اختلال یادگیری یا Learning Disability نوعی عارضهی ناهنجار است که به اشکال مختلفی در افراد به ویژه خردسالان ظهور پیدا میکند و باعث ایجاد نقصهای جدی در توانایی کلامی، نوشتاری و محاسباتی کودکان میشود.
در حقیقت وجود این نوع اختلال در کودک نه تنها میتواند باعث بروز بحرانهای اساسی در مهارتهای یادگیری میشود، بلکه میتواند عملکرد تحصیلی کودک را نیز مختل کند؛ به گونهای که کودک مبتلا به LD نمیتواند در مقاطع مختلف تحصیلی، پیشرفت مورد انتظار خود را داشته باشد. به همین دلیل والدین عزیز پیش از مقابله و صحبت درباره این عارضهی ذهنی، باید از مشاورین مجرب و باتجربه در این زمینه کمک بگیرند تا آنها نیز بتوانند با تشخیص درست و به جای این مشکل، روند آگاهانه و امیدوارانهای را در درمان کودک دلبند شما به کار بگیرند.
اختلال یادگیری چیست؟
اختلالات یادگیری در کودکان دبستانی زمانی رخ میدهد که کودکان نمیتوانند نگرش درستی به موضوعات مختلف داشته باشند. در واقع کودکانی که به این مشکل دچار میشوند مانند دیگر هم سن و سالان خود دارای ظرفیت هوشی طبیعی و نرمالی هستند، اما از آنجایی که نمیتوانند در انجام کارهایی مثل حل تمارین ریاضی، خواندن یا نوشتن یک انشا ساده عملکرد درستی داشته باشند ممکن است شکستهای فراوانی را در طول تحصیل خود متحمل شوند و همچنین به دلیل مقاومت ذهنی ایجاد شده به هنگام رو بهرو شدن با مسائل پیش و پا افتادهی درسی به سرعت ناامید و دلسرد شوند.
این کودکان نه تنها از نظر بهره هوشی و استعداد ذاتی، از کودکان سالم چیزی کم ندارند بلکه فقط مغز آنها به گونهای متفاوت عمل میکند. در حقیقت منشاء این تفاوتها از نوع پردازش و نحوهی دریافت اطلاعات ذهنی است. از آنجایی که کودکان مبتلا به این اختلال به گونهای متفاوت از دیگران مسائل و موضوعات را تجزیه تحلیل میکنند، دید متفاوتی نسبت به سایرین دارند، به همین دلیل حتی در مواجه با مفاهیم سادهای مثل شنیدن و صحبت کردن هم متفاوت خواهند بود.
بیشتر بخوانید
بسیاری از والدین پس از فهمیدن نشانههای این اختلال در کودک خود ممکن است دربارهی آیندهی وی اظهار نگرانی کنند و یا از زدن برچسب “کند ذهن” به فرزندشان هراس داشته باشند؛ اما آنچه که مهم است این است که والدین گرامی پس از بروز نشانههای اختلال یادگیری در فرزند خود باید به یاد داشته باشند که کودکان مبتلا به این عارضه ذهنی از هوش برابری با سایرین برخوردارند. به همین دلیل لازم است تا این عزیزان به عنوان والدین کودکان با اختلال یادگیری، سریعتر اقدام به درمان کنند تا این دسته از کودکان بتوانند با کمک آموزشهای جدی و سازگار با خودشان، مهارتها و پتانسیلهای یادگیری را در خود تقویت کنند.
انواع اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول
1- اختلال پردازش بینایی: اختلال پردازش بینایی زمانی است که کودک یا فردی در تفسیر اطلاعات بصری مشکل دارد. او ممکن است در خواندن یا تمایز بین اشیایی که شبیه به هم هستند مشکل داشته باشد. افراد مبتلا به اختلال پردازش بینایی ممکن است در هماهنگی دست و چشم مشکل داشته باشند.
2- اختلال یادگیری غیرکلامی: اختلال یادگیری غیرکلامی شامل مشکلاتی است که در مهارتهای بصری-فضایی (توانایی تشخیص مکان اشیاء در فضا)، مهارت های دیداری-حرکتی و سایر مهارتهای لازم در عملکرد اجتماعی یا تحصیلی وجود دارد. کودک در دریافت و تفسیر نشانههای غیرکلامی ارتباط مانند زبان بدن و عبارات مشکل دارد. علائم NLD به شرح زیر است:
- تفسیر حالات چهره و نشانهها/سرنخهای غیرکلامی در تعاملات اجتماعی
- استفاده مناسب از زبان در موقعیتهای اجتماعی
- هماهنگی فیزیکی
- مهارتهای حرکتی ظریف، مانند نوشتن
- توجه، برنامه ریزی و سازماندهی.
- درک مطلب یا بیان نوشتاری سطح بالاتر که معمولا در کلاسهای بعدی ظاهر میشود.
3- آپراکسی گفتار: آپراکسی گفتار در دوران کودکی اختلالی است که در آن کودک هنگام صحبت کردن در انجام حرکات دقیق مشکل دارد و در بیان آنچه قصد گفتن دارد مشکل دارد. وقتی صحبت از آپراکسی گفتار میشود، ماهیچههای گفتار ضعیف نیستند، اما نمیتوانند به طور طبیعی عمل کنند زیرا مغز در هدایت و/یا هماهنگی حرکات مشکل دارد. علائم این مشکل عبارتند از:
- مشکل در حرکت هموار از یک صدا، هجا یا کلمه به دیگری
- حرکات چنگ زدن با فک، لب ها یا زبان برای ایجاد حرکت صحیح برای صداهای گفتار
- تحریف واکه، مانند تلاش برای استفاده از مصوت صحیح، اما گفتن آن نادرست
- تاکید یکسان بر روی تمام هجاها
- جداسازی هجاها، مانند ایجاد مکث یا فاصله بین هجاها
- مشکل در تقلید کلمات ساده
چرا اختلال یادگیری در کودکان و خردسالان بروز پیدا میکند؟
عوامل ژنتیکی
نوع ژنتیک بدنی هر فرد از جمله عواملی است که در ایجاد انواع اختلالات یادگیری موثر است. در حقیقت بخشی از دلایلی که میتواند باعث ظهور این دست از اختلالات ذهنی در کودک شود، اطلاعات ژنتیکی به ارث رسیده از والدین است. زیرا همانطور که گفتیم توانایی یادگیری بسیاری از مهارتهای مربوط به حافظه، پیش از تولد کودک از والدین او به ارث میرسد. ژنتیک میتواند در مورد اختلالات یادگیری مؤثر باشد. اگر بستگان درجه یک کودک مانند والدین یا خواهر یا برادر کودک نیز از این اختلال رنج میبرند، کودک احتمال بیشتری دارد که دچار اختلال یادگیری شود. به همین دلیل میتوان گفت که بخش عظیمی از بیماریها و ناهنجاریهای فکری در سنین پایین از اختلالات ژنتیکی کودک نشات میگیرد.
عوامل محیطی
بطور کلی عوامل محیطی جز فاکتورهای پراهمیتی هستند که بیتوجهی به آن میتواند وضعیت سلامت کودک و در نتیجه مهارتهای یادگیری را در وی به خطر بیندازد. این عوامل محیطی عبارتند از: نارس بودن کودک متولد شده، کم بودن وزن نوزاد در هنگام تولد، رشد کودک در محیطهای استرس زا، عدم وجود روابط عاطفی پررنگ در میان پدر و مادر با فرزند، استفاده از مواد غذایی ناسالم در رژیم غذایی کودک و وجود عفونتهای مغزی میتواند در آینده احتمال ظهور این نوع اختلال را در کودک افزایش دهد.
برای رزرو نوبت شنوایی شناسی، مشاوره و خرید سمعک در تهران و سایر نقاط ایران تماس بگیرید.
عوامل فیزیولوژیکی
از دیگر مواردی که موجب اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی میشود، عوامل فیزیولوژیکی است. این عامل شامل بیماریهایی مانند هیپوگلیسمی و کم کاری تیروئید است که موجب آسیب و نقایص جدی در مغز یا سیستم عصبی کودک میشود که تنها با معاینهی متخصصین قابل تشخیص و درمان است.
بروز همزمانی اختلالات روانپزشکی
وجود همزمانی برخی از بیماریهای اعصاب و روان در کودک مانند اختلال عدم تمرکز (ADHD) و بیش فعالی نه تنها میتواند در گسترش اختلالات یادگیری در کودکان و دانش آموزان ابتدایی موثر باشد بلکه میتواند کودکان را با روند تحصیلی آزار دهنده و ناامید کنندهای همراه کند.
خطرات دوران بارداری و نوزادی
خطرات دوران بارداری تعدادی از خطرات هستند که میتوانند به صورت بالقوهای برای جنین در حال رشد (کودک آینده) در طول بارداری مشکل ایجاد کنند. خطرات نوزادی خطراتی هستند که میتوانند نوزاد تازه متولد شده را تحت تاثیر قرار دهند. یک عارضه در مرحله قبل از تولد یا نوزادی میتواند خطر اختلال یادگیری را افزایش دهد. قرار گرفتن در معرض موادی مانند الکل، مواد مخدر در دوران بارداری، زایمان زودرس، رشد ناکافی رحم و وزن کم هنگام تولد میتواند خطر اختلال یادگیری را در کودکان افزایش دهد.
ضربه جسمی
در تعریف ترومای فیزیکی باید گفت زخمی در بدن است که در اثر آسیب فیزیکی ناگهانی ناشی از ضربه، خشونت یا تصادف ایجاد میشود. ترومای جسمانی نیز میتواند احتمال اختلال در یادگیری را افزایش دهد.
قرار گرفتن در معرض محیطهای سمی
اگر کودکی در معرض سطوح بالایی از سموم مانند سرب (فلز سمی و سنگین) قرار گرفته باشد، ممکن است در دچار اختلالات یادگیری شود.
ضربه روانی
خطر اختلال یادگیری در کودکانی که در اوایل دوران کودکی خود آسیب روانی یا سوء استفاده را تجربه کرده باشد، بیشتر است. ضربه روانی ممکن است تأثیر منفی بر رشد مغز کودک داشته باشد.
انواع اختلال یادگیری در کودکان دبستانی چیست؟
اختلال یادگیری کودکان دبستانی جنبههای مختلف و گوناگونی دارد که شایعترین آنها شامل مشکل در محاسبات ریاضیاتی، استدلال صحیح، گوش دادن، حرف زدن، خواندن و نوشتن میشود که در ادامه به معرفی هریک از آنها میپردازیم.
اختلال یادگیری در خواندن یا نارسا خوانی
یکی از اختلالات مرسومی که کودکان در سنین پایین به آن دچار میشوند اختلال در خواندن یا dyslexia است. این اختلال از دو نوع مختلف تشکیل شده که نوع بنیادی آن باعث ناتوانی کودکان در بیان حروف و اصوات واژهها میشود و نوع ادراکی آن باعث عدم درک درست مطلب در حین خواندن عبارات و نوشتهها در کودک میشود.
اختلال یادگیری در مباحث ریاضیاتی
اختلال ریاضی یا dyscalculia از دیگر اختلالات یادگیری در کودکان ابتدایی است که به شیوههای مختلفی در کودکان ظهور پیدا میکند. این اختلال نوعی ضعف محاسباتی در حل مسائل است که کودک مبتلا به این مشکل قادر به درک و استدلال آن نیست. در واقع کودک با این نوع اختلال ذهنی نمیتواند حتی سادهترین و پایهایترین مفاهیم و قوانین ریاضی را به راحتی بیاموزد. به عنوان مثال محاسبهی عملیات جمع اعداد 2+3 برای کودک با اختلال ریاضی نیز کار بسیار سخت و پیچیدهای است.
اختلال یادگیری در نوشتن
اختلال نوشتن یا dysgraphia، یکی دیگر از رایجترین ناتوانیهای مرتبط با تحصیل است. این اختلال فیزیکی در پی مختل شدن عملکردهای نوشتاری کودک به وجود میآید. در واقع کودکانی که گرفتار اختلال نوشتن میشوند قادر نیستند تا یکی از اصلیترین مهارتهای فردی که خواندن و نوشتن است را در حد انتظار معمول انجام دهند.
فرآیند تشخیص و بررسی اختلال یادگیری در کودکان دبستانی
پیش از اینکه بخواهیم تا به توضیح علائم و نشانههای اختلال یادگیری کودکان دبستانی بپردازیم باید به این نکته توجه کنید که این عارضه یک اختلال پنهان است که بیشتر از همه در میان دانش آموزان مقطع پیش دبستانی و اول ابتدایی شیوع پیدا میکند. در حقیقت اولین جایگاهی که والدین کودکان میتوانند متوجه نشانههای این عارضه در فرزند خود شوند همین مقاطع تحصیلی است. پس از اینکه مادران و پدران بزرگوار این کودکان، به وجود علائم اختلال یادگیری در فرزند خود پی بردند بهتر است تا به دنبال مشاورین و متخصصین باصلاحیتی باشند که در این زمینه از علم کافی برخوردار هستند.
در حقیقت یافتن مشاوری که بتواند به هنگام بررسی علائم و نشانههای اختلال در کودک شما مرتکب خطا نشود و در کار خود جدیت داشته باشد کار زمانبری خواهد بود؛ از این رو ما اینجا هستیم تا به شما بگوییم تیم مشاوره … دارای متخصصین و مشاوران متبحر و تعلیم دیدهای است که در حوزهی اختلالات یادگیری در کودکان کلاس اول و نوجوانان مبتلا به این اختلال از تجربه کافی برخوردار است. ما با قاطعیت به تمامی والدین کودکان اختلال دار میگوییم که اگر میخواهید تا از روال درمانی کودکانتان نتیجه بگیرید با شمارههای درج شده در این سایت تماس بگیرید و با خیالی آسوده ادامهی کار را به مشاورین مجرب ما واگذار کنید.
علائم و نشانههای اختلال یادگیری در کودکان ابتدایی چیست؟
همانطور که گفته شد، گرچه گستردگی زمینههای ابتلا به اختلال یادگیری باعث شده تا شناسایی و تشخیص قطعی اختلالات یادگیری در کودکان پیش دبستانی و ابتدایی تنها به وسیلهی معاینات و آزمونهای ویژه مشاورین قابل انجام باشد اما بهتر است بدانید که آشنایی با نشانهها و علائم آغازین اختلالات یادگیری به شما کمک میکند تا در هنگام مواجه با کودک خود به درستی برخورد کنید.
نشانههای اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول و خردسالان زیر 7 سال به این شرح است:
- اولین نشانهی وجود اختلال در کودکان پیش دبستانی و ابتدایی، تلفظ ناصحیح کلمات است. در حقیقت از آنجایی که این دسته از کودکان درک درستی از کلمات و آواهای آن ندارند، در خواندن و تلفظ كردن عبارات دچار مشكل ميشوند.
- کودکان اختلال دار حتی قادر نیستند تا راهنماییهای دیگران را هم بپذیرند؛ زیرا متوجه منظور آنها نمیشوند.
- از آنجایی که در حل مسائل عددی و ریاضیاتی ناتوان هستند نه تنها در برنامه ریزیهای زمانی خود به مشکل برمیخورند بلکه تمایلی به داشتن یک زمانبندی اصولی ندارند.
- نشانهی دیگری که در اختلالات یادگیری کودکان پیش دبستانی بارز و مشخص است عجز و ناتوانی آنها در انجام فعالیتهای مهارتی مانند ورزش کردن، راه رفتن و حتی مداد دست گرفتن است.
- کودکان مبتلا به این اختلال روانی در مهارتهای نوشتاری خود به طور دائم دچار غلطهای املایی زیادی میشوند.
- یادگیری و حفظ ترتیبها و توالیهای عددی برایشان یک امر ناممکن و محال است.
- بدون گرفتن کمک و راهنمایی نمیتواند به هیچ یک از مسائل مرتبط با ریاضیات پاسخ دهند.
- از آنجایی که ذهن آشفته و پریشانی دارند، نمیتوانند املای مرتب واژگان را رعایت کنند؛ به همین دلیل دست خط نامنظم و پر ایرادی دارند.
- این دسته از کودکان با هر مفهومی که با علم ریاضی در ارتباط باشد مشکل خواهند داشت.
برای درمان اختلال یادگیری در کودکان دبستانی چه باید کرد؟
همانطور که ما در مطالب قبل اشاره کردیم درمان اختلالات یادگیری در دانش آموزان اول ابتدایی یکی از مهمترین مواردی است که باید به طور واضح به آن پرداخته شود؛ اما درباره دانستن اینکه چه کارهایی در جهت درمان این عارضهی ذهنی مناسب است، باید بگوییم که از آنجایی که سیستم مغزی همهی افراد عملکرد منعطف و تغییر پذیری دارد، میتواند با آموزشهای اصولی و کاربردی به سازماندهی مجدد سلولهای عصبی خود بپردازد. چرا که پیشرفت علمی انجام گرفته در این حوزه باعث بروز برنامههای خلاقانه آموزشی فراوانی شده که روانشناسان کار بلد میتوانند با کمک این روشها به تقویت هر چه تمامتر حوزههای ضعیف مهارتی در افراد بپردازند.
اما روشهای درمانی که ما در راستای بهبود عملکرد یادگیری مغز کودکان معرفی میکنیم به این شرح است:
الف) آموزشهای ویژه و اختصاصی
بهترین روشی که میتوان در باب درمان اختلال یادگیری کودکان دبستانی بیان کرد، آموزشهای اختصاصی و روانشناختی مرتبط با این عارضه است. در واقع همانطور که عدم رسیدگی به موقع به این اختلال روانی میتواند کودکان را با مشکلات طولانی مدت و ماندگاری همراه کند، کمک گرفتن از آموزشهای استراتژیک و اصولی مشاورین حاذق نیز میتواند در بهبود تدریجی تواناییهای کودک نیز تاثیر گذار باشد.
در حقیقت متخصصین ماهر و توانا در این زمینه میتوانند با بکار گیری فعالیتها، تمرینات تدارک دیده شده و امواج موسیقی به ارائه آموزشهای فراگیر و مناسب با مغز کودک بپردازند.
ب) استفاده از دارو با خواص درمانی
تجویز دارو از دیگر روشهای درمانی است که پزشکان بالینی برای مقابله با عوارض ناشی از اختلالات یادگیری توصیه میکنند. البته باید بدانید که استفادهی سر خود از داروهای درمانی میتواند باعث بروز اختلالات شدید افسردگی و استرس در فرزند شما شود. به همین دلیل بهتر است پیش از تجویز خودسرانه دارو برای کودک خود از پزشک معالج وی مشورت بگیرید.
آیا والدین میتوانند در خانه به کودکان خود کمک کنند تا با اختلال یادگیری خود مقابله کنند؟
البته، والدین میتوانند با ایجاد یک محیط آموزشی حمایتکننده، که فضایی آرام و مناسب مطالعه و تمرین است، به کودکان خود کمک کنند. گاهی اوقات کودکان به علت عدم وجود اعتماد به نفس نمیتوانند مطالبی را که میخوانند یاد بگیرند. ممکن است دائم خود را سرزنش و خود را نابلد و ناتوان خطاب کنند. وظیفه والدین کودکان دچار اختلال یادگیری، آموزش مهارتهای مختلفی به صورت گام به گام به کودکان است، در این صورت میزان اعتماد به نفس کودکان افزایش پیدا میکند. همچنین، تشخیص و درک قوه قالب یادگیری در کودکان کمک میکند تا منطبق با همان قوه قالب، سعی در یادگیری مطالب داشته باشند. قوه قالب یادگیری یعنی هر انسان از طریق یکی از حواس (دیداری، خوانداری یا شنیداری) بیشترین میزان یادگیری را دارد. بنابراین تشخیص این موضوع در هر کودک و تهیه منابع آموزشی مرتبط به قوه قالب کودک، میتواند تاثیرات چند برابری در یادگیری داشته باشد.
جمعبندی
ما در این مقاله سعی کردیم تا در کنار بررسی تمامی جنبههای مرتبط با اختلال یادگیری، نه تنها شما را با روشهای موثر در درمان کودکان با این اختلال روانشناختی آشنا کنیم، بلکه به معرفی یکی از بهترین مجموعههای مشاوره آنلاین بپردازیم تا به هنگام مواجه با هرگونه علائم و نشانههای اختلال یادگیری در فرزند خود، از متخصصین و روانشناسان مجرب و پرسابقه تیم مشاوره ما کمک بگیرید. برای رزرو نوبت و مشاوره با ما تماس بگیرید.
در واقع اعضای درمانگر این تیم در تلاشاند تا به تمامی نگرانیهای شما از موضوعات فراخور با انواع اختلال یادگیری پاسخ دهند. بنابراین اگر فکر میکنید که در زمینههای متعدد روانشناسی نیاز به مشاور دارید بهتر است همین حالا تلفنهای خود را بردارید و با شمارههای زیر تماس حاصل فرمایید.
برای رزرو نوبت شنوایی شناسی، مشاوره و خرید سمعک در تهران و سایر نقاط ایران تماس بگیرید.
سلام
پدر و مادر در خانه چجوری میتونن به بهبود این اختلال کمک کنن؟
سلام وقت بخیر
والدین میتوانند با ایجاد فضای مناسب یادگیری در خانه کودکان را تشویق کنند و همچنین به منظور افزایش اعتماد به نفس کودکان، مهارت های جدید را سعی کنند به کودکان آموزش دهند.
با انجام برخی از بازی ها و فرایند ها در خانه میتوانید به فرزند خود کمک کنید
سلام من یک نوجوان ۱۳ ساله متوسط اول هستم هفتم و مشکل درسی دارم درک درسا برام سخته یا اصلا متوجه نمیشم و ریاضی خیلی خیلی ضعیفم یک مسئله سوم ابتدایی هم نمیتونم حل کنم نمیدونم چرا حفظ کردم برام سخته و در کل آره همین ممکن داره اختلال یادگیری باشه اگه خانواده من پدر و مادرم خیلی باهوشن و یک خواهر هم دارم اونم باهوشه و من نه