تأثیر ساختار گوش بر شنوایی
آیا تا به حال از صدایی بسیار ضعیف در پیرامون خود متعجب شده و به دنبال آن صدا رفته‌اید؟ ممکن است برای بهتر شنیدن آن صدا سر خود را برگردانید یا دست خود را دور گوشتان حلقه کنید. اگر این گودی شیپوری شکلی که با دستتان درست می‌کنید بزرگ باشد چه می‌شود؟ برخی از حیوانات پاسخ این سؤال را می‌دانند. بیشتر حیوانات با قدرت شنوایی منحصر به فرد گوش‌های بزرگی دارند. به‌عنوان مثال یک یوز گربه (نوعی گربه‌ی وحشی آفریقایی) قادر به شنیدن صدای حرکت یک موش در زیر زمین می‌باشد. خفاش‌ها نیز گوش‌های بسیار بزرگی روی سرهای کوچکشان دارند که به‌وسیله صدا در تاریکی مسیریابی می‌کنند، در این فعالیت علمی شما سمعک‌هایی برای کمک به شنوایی بهتر و درک تاثیر ساختار گوش بر شنوایی خواهید ساخت. برای ساخت این سمعک‌ها با کمک گرفتن از الگوی گوش حیوانات قادر به بهبود کارایی آن‌ها می‌باشید.
صوت به شکل موج‌های فشاری در هوا حرکت می‌کند. پس از ورود این امواج فشاری به کانال‌های گوش (سوراخ‌های هر دو طرف سر) کار گوش داخلی (بخش داخل سر) آغاز می‌شود و امواج صوتی را تبدیل به سیگنال‌های عصبی (یک نوع کد) می‌کند که این سیگنال‌ها به مغز ارسال می‌شوند. شما تنها در این حالت است که قادر به شنیدن صدا می‌باشید.
به نظر می‌رسد وظیفه اصلی را گوش داخلی انجام می‌دهد. پس متعلقات و زوائد گوش که بیرون از سوراخ‌های دو طرف سر هستند چه کاری انجام می‌دهند؟ در واقع این متعلقات که لاله‌ی گوش نیز نامیده می‌شوند نقش مهمی در تقویت امواج صوتی و جمع‌آوری اصوات دارند.
این‌گونه نیست که لاله‌ی گوش هیچ کارایی نداشته باشد. مثلاً لاله‌ی گوش انسان را در نظر بگیرید؛ پیچ و خم‌های آن به صورتی است که اصوات خاصی را که برای انسان دارای اهمیت می‌باشند (صداهای انسانی) تا صد برابر تقویت کرده و صداهای دیگر را تغییر نمی‌دهند. به این صورت به‌طور خدادادی و غریزی ما ابزاری شنوایی در اختیار داریم که صداهای زمینه و غیر مهم را کاهش می‌دهد.
وظیفه دیگر لاله‌ی گوش انسان تعیین جهت صدا می‌باشد. صداهایی که فرد از جلو یا دو طرف می‌شنود، تقویت می‌شوند اما صداهای پشت سر کم می‌شوند. به این صورت صداهای مرتبط با موقعیت‌های مختلف باهم فرق دارند و این موضوع در شناسایی منبع صدا به ما کمک شایانی می‌کند. تا بدین جا اطلاعات بیشتری در باره لاله‌ی گوش در اختیار دارید؛ اما اگر لاله‌هایی گوش‌های ما مانند لاله‌ی گوش حیوانات بود چه می‌شد؟ آیا گوش‌هایی شبیه به گوش فیل شنوایی بیشتری دارند؟ گوش‌های مخروطی بزرگ چطور؟
برای رزرو نوبت شنوایی شناسی، مشاوره و خرید سمعک در تهران و سایر نقاط ایران تماس بگیرید.
ساخت لاله‌های گوش کاغذی
مواد و وسایل مورد نیاز:
- قیچی
- نوار چسب
- مقوای محکم و کلفت
- یک رادیو یا هر وسیله‌ی دیگر دارای بلندگو
- ماژیک (اختیاری)
- دو بشقاب یک بار مصرف کاغذی (اختیاری)
مراحل آماده‌سازی:
در آغاز، دو یا سه نوع لاله گوش می‌سازید. در واقع لاله‌ی گوش همان زائده‌ی بیرونی گوش است که از دو طرف سر بیرون زده‌اند.
اول یک جفت لاله‌ی گوش شیپوری یا مخروطی شکل بسازید. یک قطعه مقوا را به شکل یک مخروط بزرگ درست کنید. باید یک سمت این مخروط سوراخی کوچک داشته باشد، به‌اندازه‌ای که بتواند در گوش بیرونی شما و نزدیک حفره گوش قرار بگیرد. (دقت نمایید که به هیچ عنوان نباید چیزی را در حفره گوش خود فرو ببرید.) با چسب، مقوا را به شکل مخروط ثابت کنید. به همین شکل مخروط دوم را بسازید تا یک جفت گوش شیپوری حاصل شود.
جفت گوش دوم لاله گوش‌های بزرگ و آویزانی مانند گوش فیل دارد. دو تکه مقوا را روی هم بگذارید و آن‌ها را مانند هم و شبیه لاله‌ی گوش فیل ببرید.
می‌توانید با بریدن قطعات سه گوش از بشقاب کاغذی یک جفت گوش حفره‌ای بسازید. (فرض کنید بشقاب یک کیک گرد است. به‌منظور بریدن این تکه‌ها باید فرض کنید یک چهارم از کیک را خورده‌اید و آن تکه را کنار می‌گذارید.) اکنون با چسباندن دو طرف بریده شده‌ی تکه‌ی باقی مانده یک لاله‌ی گوش حفره‌ای سوراخ‌دار ایجاد کرده‌اید. لاله‌ی گوش دوم را نیز به همین صورت درست کنید تا جفت گوش شما تکمیل شود. از آنجا که قرار است این لاله‌های گوش مقوایی را روی گوش‌های خود قرار دهید، بهتر است روی لبه‌های بریده شده چسب بزنید (این مورد اختیاری است).
لاله‌های گوش را می‌توانید به‌وسیله ماژیک تزیین نمایید. (این مورد اختیاری است)
روش کار
هدست یا وسیله‌ی دیگری که از آن صدا تولید می‌شود را روشن کنید و صدای آن را به میزانی که به‌سختی بشنوید کم کنید. اگر از هدست استفاده می‌کنید آن را روی میز گذاشته و صدای موسیقی را به‌اندازه‌ای زیاد کنید که صدای آن را بدون گذاشتن هدست روی سرتان بشنوید. اکنون جلوی بلندگو یا هدست بایستید و یک گوش خود را در مقابل منبع صدا قرار دهید. به‌اندازه‌ای با بلندگو یا هدست فاصله داشته باشید که بتوانید یک لاله‌ی گوش مخروطی که قبلاً درست کرده‌اید را روی گوش خود قرار دهید. به صدا گوش فرا دهید. شدت صدا چگونه است؟
حالا لاله‌ی گوش مخروطی شکل را به‌گونه‌ای در گوش‌هایتان قرار دهید که حفره‌های کوچک آن‌ها در گوش بیرونی‌تان و در مجاورت کانال گوش قرار بگیرند. سمت باز مخروط را به‌طرف بلندگو یا هدست بگیرید. در این حالت مخروط دیگر در جهت مخالف مخروط اول قرار می‌گیرد (دور از بلندگو یا هدست). تلاش کنید سرتان در تمام مراحل ثابت باشد. حال صدا را گوش دهید، آیا صدا تغییر کرده است؟ اگر صدا بلندتر شده، آن را کم کنید تا به‌سختی صدا را بشنوید. پس از آن لاله‌های مخروطی را از گوش خود جدا کنید. اکنون صدا را می‌شنوید؟
دوباره لاله گوش‌های مخروطی شکل را روی گوش‌هایتان قرار دهید، به‌گونه‌ای که قسمت باز مخروط‌ها رو به بلندگو یا هدست و دو سوراخ کوچک آن‌ها رو به روی کانال گوش باشد. مطمئن شوید که هنوز می‌توانید صدا را بشنوید. حال سر خود را بچرخانید تا صورتتان روبه روی بلندگو قرار گیرد و دو مخروط در دو طرف باشند. این دفعه صدا چگونه است؟ آیا هنوز هم می‌توانید آن را بشنوید؟
برای ارزیابی لاله‌ی گوش گود (اگر آن را نساخته‌اید) دستتان را دور گوشتان حلقه کنید و لاله‌ی گوشتان را کمی به سمت جلو خم کنید. اکنون در حالی که صورت شما رو به بلندگوست به صدای ضعیف گوش دهید. آیا به این صورت صدا را بهتر می‌شنوید؟ کدام حالت دستانتان کمک بیشتری به شنیدن بهتر صدا می‌نماید؟
در حیوانات اغلب به‌گونه‌ای است که موقعیت گوش خود را تنظیم می‌کنند. از دیدگاه شما تنظیم لاله‌ی گوش گود در نحوه‌ی شنیدن تفاوتی ایجاد می‌کند؟ برای ارزیابی این موضوع جهت گودی دستتان را عوض کنید و میزان شنیدن صدا را بررسی کنید.
برخی حیوانات گوش‌های آویزانی دارند که بسیار بزرگ است. به نظرتان گوش‌هایی به این شکل به شنوایی بهتر آن‌ها کمک می‌کند؟ پشت گوش بیرونی خود دو لاله‌ی گوش شبیه به گوش‌های فیل را قرار دهید و به صدا گوش فرا دهید. آیا جهت شنیدن صدا نیاز به تنظیم آن دارید؟ سر خود را تکان دهید و به صدا در تمام جهات گوش دهید. آیا در نحوه‌ی شنیدن تغییری حس می‌کنید؟
چون لاله‌ی گوش بخشی از ساختار گوش است آن را مرتبط با شنوایی در نظر می‌گیریم، اما این امکان هم وجود دارد که بعضی از حیوانات استفاده‌های دیگری از لاله‌ی گوش بنمایند. به نظر شما چرا لاله‌های گوش برخی از حیوانات بسیار بزرگ است؟
آزمون‌های تکمیلی
اگر لاله گوش‌های گود و حفره‌ای را ساخته‌اید، با روشی مشابه آن‌ها را آزمایش کنید.
لاله‌های گوش را می‌توانید با یکدیگر ترکیب کنید. اگر روی گوش چپ یک لاله گوش شیپوری و روی گوش راست خود یک لاله‌ی گوش فیلی قرار دهید چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر سمت لاله گوش‌های گود را روی دو گوش تغییر دهید چه می‌شود؟ چشم‌های خود را بسته و با دقت گوش دهید. صدا چه تغییری می‌کند؟ آیا جهت صدا را می‌توانید تشخیص دهید؟
به ساختار گوش حیوانات توجه کنید. به نظر شما حالت خاص لاله‌ی گوش آن‌ها چه کمکی می‌کند؟ آیا ممکن است این لاله گوش‌ها علاوه بر شنیدن وظیفه‌ای دیگر نیز داشته باشند؟
سعی نمایید بهترین ساختار ممکن برای شنیدن صدا را ایجاد کنید. به‌وسیله این لایه‌ی گوش ابداعی چه صداهایی را می‌توانید بشنوید؟ آیا قادر به تشخیص محل منبع صدا هستید؟
مشاهده و نتیجه‌گیری:
آیا در صورتی که سمت باز لاله‌ی گوش شیپوری و حفره‌ای رو به منبع صدا باشد به شنیدن صدا کمک بیشتری می‌کنند و در حالات دیگر صدا کاهش می‌یابد؟ به نظر می‌رسد این عمل رخ دهد، زیرا لاله‌ی گوش به‌عنوان محلی برای عبور امواج صوتی عمل می‌کند. هر چه این محل وسیع‌تر باشد، امواج صوتی بیشتری وارد آن می‌شوند و شما صدا را راحت‌تر تمایز می‌دهید. بدین صورت به دلیل بزرگ بودن لاله‌های گوش، ممکن است برخی صداها شنیده نشوند. به همین علت زمانی که این لاله‌های گوش به سمت منبع صدا نیستند، صدا به‌شدت ضعیف می‌شود.
احتمالاً لاله‌های گوش فیلی شکل به شنوایی بهتر کمکی نمی‌کنند. یکی از کاربردهای دیگر گوش‌های بزرگ فیل خنک کردن حیوان است به این علت که این لاله‌ها عروق خونی کوچک فراوانی دارند که می‌توانند گرمای بدن را آزاد کنند و بدن را سرد کنند. انسان‌ها برای خنک شدن عرق می‌کنند، با این تفاسیر لاله گوش‌های فیلی به شنیدن بهتر کمکی نمی‌کنند و برای انسان نیز مزیت ویژه‌ای ندارند.
بسیاری از حیوانات بر خلاف انسان‌ها، می‌توانند گوش خود را تکان دهند. برخی از آن‌ها مثل اسب حتی دو گوش خود را می‌توانند مستقل از یکدیگر حرکت دهند. اسب‌ها گوش خود را به‌منظور شنیدن بهتر صدا تکان می‌دهند. مغز انسان نمی‌تواند از گوش‌هایی که تکان می‌خورند استفاده کنند، در نتیجه در زمان ارزیابی سمت‌های مختلف احتمالاً کمی گیج و سردرگم می‌شوید و قادر به تشخیص صحیح منبع صدا نمی‌باشید. ترکیب لاله‌های گوش مختلف نیز شما را سردرگم خواهد کرد. به‌منظور استفاده‌ی کاربردی‌تر از این لاله‌های گوش باید آن‌ها را برای مدتی استفاده نمایید تا مغز به آن‌ها عادت کند.
لاله‌ی گوش انسان به تقویت صداهای انسانی می‌انجامد. لاله‌های گوش ساده‌ای که در این مقاله ساختید این توانایی را ندارند، ولی سمعک‌ها و لاله‌ی گوش حیوانات دارای این قابلیت می‌باشند. به‌وسیله پردازش صدا توسط مغز، صداهای حاشیه‌ای بیشتر حذف می‌شوند.
خرید سمعک و ارزان ترین قیمت سمعک را تنها از ما بخواهید.
سوالات متداول
لاله گوش چه نقشی در شنوایی دارد؟
لاله گوش امواج صوتی را جمع‌آوری و به مجرای گوش هدایت می‌کند. شکل لاله گوش به گونه‌ای طراحی شده است که امواج صوتی را در محدوده فرکانس‌های 2 تا 3 کیلوهرتز تقویت کند.
چه مشکلاتی ساختاری می‌توانند بر شنوایی تأثیر بگذارند؟
جرم گوش، پارگی پرده صماخ، عفونت گوش و کم شنوایی حسی عصبی از جمله مشکلاتی ساختاری هستند که می‌توانند بر شنوایی تأثیر بگذارند.
آیا سمعک می‌تواند به کم شنوایی ناشی از مشکلات ساختاری گوش کمک کند؟
بله، سمعک می‌تواند به کم شنوایی ناشی از برخی مشکلات ساختاری گوش کمک کند. نوع سمعک مناسب با توجه به نوع و شدت کم شنوایی توسط متخصص شنوایی سنجی تجویز می‌شود.
چگونه می‌توان از سلامت گوش و شنوایی محافظت کرد؟
جلوگیری از ورود جرم گوش به مجرای گوش، محافظت از گوش در برابر صداهای بلند، درمان عفونت گوش و معاینه منظم گوش از جمله راهکارهایی برای حفظ سلامت گوش و شنوایی هستند.
