انواع کم شنوایی

صفحه اصلی » مقالات » دانشنامه مشکلات شنوایی » انواع کم شنوایی

دانشنامه مشکلات شنوایی

کم شنوایی به سه نوع اصلی: کم شنوایی حسی-عصبی، کم شنوایی انتقالی و کم شنوایی مختلط، تقسیم می‌شود. کم شنوایی حسی-عصبی که به دلیل آسیب به گوش داخلی یا عصب شنوایی رخ می‌دهد، در بزرگسالان شایع‌تر است. از سوی دیگر، کم شنوایی انتقالی که به دلیل مشکلات در گوش خارجی یا میانی ایجاد می‌شود، در کودکان بیشتر دیده می‌شود. همچنین می توان کم شنوایی را به دو نوع زنتیکی و غیر ژنتیکی تقسیم بندی نمود؛ که در نوع ژنتیکی، وارثت ژن معیوب از والدین به فرزند، علت اصلی کم شنوایی است. در ادامه به توضیح انواع کم شنوایی می پردازیم.

کم شنوایی ژنتیکی

عوامل بسیاری می‌تواند سبب کم شنوایی شود. کم شنوایی ژنتیکی از والدین به کودکان انتقال می‌یابد. اگر یکی از پدر و مادر یا حتی هر دو ژن کم شنوایی داشته باشند، ممکن است به فرزندانشان منتقل شود. حتی در صورتی که هیچ‌کدام از والدین ژن کم شنوایی نداشته باشند، امکان ایجاد کم شنوایی در فرزندان وجود دارد. در این حالت، موتاسیون یا جهش ژنی ممکن است؛ علت کم شنوایی باشد که می‌تواند ناشی از عواملی مانند: مواد شیمیایی، بیماری‌ها یا آلودگی باشد. حدود 30 درصد از کودکان کم شنوا یا ناشنوا به دلیل کم شنوایی ژنتیکی می‌باشد.

کم شنوایی ژنتیکی، یکی از عوامل اصلی کم شنوایی کودکان است که می‌تواند؛ از بدو تولد یا در سال‌های اولیه زندگی ظاهر شود. در نوزادان، علامت‌های کم شنوایی شامل عدم واکنش به صداهای بلند، عدم چرخش سر به سمت منبع صدا و تاخیر در شروع گفتار است. اگر کودک تا سن معینی شروع به بیان کلمات نکند یا به نظر برسد که به صداهای اطراف واکنش کمی دارد، ممکن است نشانه‌ای از کم شنوایی باشد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این کودکان کمک کند و مانع از مشکلات بعدی در یادگیری زبان و برقراری ارتباط شود.
سندروم آشر یکی از انواع ژنتیکی کم شنوایی است که به طور معمول با اختلالات بینایی نیز همراه است. این سندروم به دلیل جهش‌های ژنی وراثتی ایجاد می‌شود و در نتیجه آن، فرد مبتلا علاوه بر کم شنوایی، ممکن است دچار بیماری‌های چشمی مانند رتینیت پیگمنتوزا (RP) شود. سندروم آشر در سه نوع مختلف طبقه‌بندی می‌شود که هر یک با شدت متفاوتی از کم شنوایی و اختلالات بینایی همراه است. کم شنوایی در این سندروم معمولاً از نوع حسی-عصبی است و ممکن است از تولد یا در مراحل اولیه زندگی بروز پیدا کند. در بیشتر موارد، این نوع کم شنوایی به تدریج پیشرفت می‌کند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی و درمان‌های خاص دارد.

کم شنوایی غیر ژنتیکی

ژن‌های کودک به تنهایی علت کم شنوایی او نیستند؛ بلکه عوامل خارجی دیگری نیز می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند. این اتفاق ممکن است قبل از تولد کودک رخ داده باشد؛ به عنوان مثال، مادر او ممکن است در معرض مواد شیمیایی خطرناک قرار گرفته یا به بیماری‌های جدی مبتلا شده باشد. حتی کودکانی که با شنوایی طبیعی به دنیا می‌آیند، ممکن است در زندگی خود ناشنوا یا کم شنوا شوند. به عنوان مثال، بیماری‌هایی مانند مننژیت، آبله مرغان و سرخک می‌توانند باعث کم شنوایی شوند. همچنین، قرار گرفتن کودک در معرض صدای بلند یا انجام فعالیت‌هایی که صدای بلندی دارند، ممکن است به کم شنوایی منجر شود. در نتیجه، همیشه وجود ژن های معیوب، عامل کم شنوایی نیست بلکه، انسان ها در صورت ابتلا به بعضی از بیماری ها یا جراحات شنوایی، به کم شنوایی دچار شوند.

ضربه به سر نیز ممکن است باعث آسیب رساندن به گوش شود و باعث کم شنوایی در فرد گردد. همچنین علل دیگری نیز برای کم شنوایی وجود دارند که به شرح زیر هستند:

• مننژیت؛ عفونت شدید مغز یا طناب نخاعی که می‌تواند به کم شنوایی منجر شود.
• داروها؛ برخی داروها می‌توانند به سیستم شنوایی آسیب بزنند و کم شنوایی ایجاد کنند.
• فقدان اکسیژن؛ اگر کودک قبل از تولد به مقدار کافی اکسیژن دریافت نکند، ممکن است هنگامی که به دنیا می‌آید، دچار کم شنوایی شود.
• تولد زودرس؛ اگر کودک زودتر از موعد به دنیا بیاید و شنوایی اش کامل رشد نکرده باشد، ممکن است هنگام تولد کم شنوایی داشته باشد.

انواع کم شنوایی بر اساس محل ضایعه در سیستم شنوایی

کم شنوایی بر اساس محل ضایعه در سیستم شنوایی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: کم شنوایی هدایتی و کم شنوایی حسی‌عصبی. کم شنوایی هدایتی زمانی رخ می‌دهد که مشکل در قسمت‌های بیرونی یا میانه گوش مانند پرده گوش یا استخوان‌های گوش میانه وجود داشته باشد، که منجر به کاهش توانایی انتقال صدا به گوش داخلی می‌شود. در مقابل، کم شنوایی حسی‌عصبی به دلیل آسیب به گوش داخلی یا عصب شنوایی اتفاق می‌افتد و معمولاً قابل درمان نیست. نوع دیگری از کم شنوایی، که به ندرت دیده می‌شود، ترکیبی از هر دو نوع فوق است و به آن کم شنوایی مختلط گفته می‌شود. این دسته‌بندی‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا درمان‌های مناسب‌تری را برای بیماران پیشنهاد دهند.

کم شنوایی مرکزی

در این مورد ادیوگرام فرد طبیعی می‌باشد ولی قادر به درک گفتار نمی‌باشد، بررسی این کم شنوایی نیاز به آزمایشات تخصصی‌تر داشته و با یک سنجش شنوایی معمولی (ادیومتری) قابل تشخیص نمی‌باشد.

کم شنوایی انتقالی

این مورد زمانی رخ می‌دهد که بر سر راه انتقال صوت از کانال گوش خارجی به گوش داخلی موانعی نظیر اختلال عملکرد شیپور استاش، اوتیت میانی، پارگی پرده گوش، وجود جرم گوش، ورود جسم خارجی در کانال گوش و …. ایجاد شود. اغلب کم شنوایی‌های انتقالی از طریق دارو یا جراحی برطرف می‌شوند.

کم شنوایی حسی-عصبی

این نوع کم شنوایی زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های شنوایی و یا عصب شنوایی آسیب دیده باشند. این نوع کم شنوایی غیرقابل برگشت بوده، تأثیر داروها، سرو صدای زیاد، برخی بیماری‌ها و پیرگوشی می‌توانند باعث این نوع کم شنوایی شوند.

کم شنوایی ترکیبی

زمانی این کم شنوایی اتفاق می‌افتد که فرد هم دچار کم شنوایی انتقالی و هم کم شنوایی حسی ـ عصبی می‌شود. چون کم شنوایی حسی ـ عصبی معمولاً بهبود پیدا نمی‌کند، اگر کم شنوایی انتقالی هم برطرف شود، این نوع کم شنوایی به‌طور صد درصد بهبود نمی‌یابد.

کم شنوایی تمارضی

در این مورد هیچ مشکلی در سیستم شنوایی فرد وجود ندارد اما فقط به نظر می‌رسد که فرد به کم شنوایی دچار است. این کم شنوایی می‌تواند تمارضی و یا سایکوژنیک باشد. در نوع تمارضی یا ظاهری فرد به هر دلیل تمایل دارد خود را کم شنوا جلوه دهد که طی آن فرد با اینکه هیچ‌گونه ضایعه‌ای در سیستم شنوایی خود ندارد، به دلیل مشکلات عاطفی ـ روانی احساس کم شنوایی را بروز می‌دهد.

کم شنوایی در فرکانس پایین

کم‌شنوایی در فرکانس‌ پایین یکی از انواع مشکلات شنوایی است که در آن فرد به طور خاص قادر به شنیدن صداهای با فرکانس پایین‌تر از محدوده طبیعی نمی‌باشد. این نوع کم‌شنوایی معمولاً ناشی از آسیب‌های فیزیکی به بخش‌های داخلی گوش مانند حلزون یا عصب شنوایی است. طبق آمار، حدود ۲ تا ۴ درصد از جمعیت عمومی به درجات مختلفی از کم‌شنوایی در فرکانس‌های پایین دچار هستند.

علائم این نوع کم‌شنوایی ممکن است شامل دشواری در درک صداهای با فرکانس پایین مانند صدای باد، صدای دریا، یا صدای گام‌های سنگین باشد. افراد مبتلا ممکن است در شنوایی صداهای کم‌فرکانس مثل صحبت‌های بلند یا صدای ماشین‌ها دچار مشکل شوند، در حالی که صداهای با فرکانس بالاتر مانند گفتار روزمره کمتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این نوع کم‌شنوایی به طور معمول در مراحل ابتدایی به شکل کاهش جزئی شنوایی بروز پیدا می‌کند و به همین دلیل اغلب دیرتر شناسایی می‌شود.

فوبیا های شنوایی

فوبیاهای شنوایی مجموعه‌ای از اختلالات اضطرابی هستند که فرد را در مواجهه با صداهای خاص یا بلندی صدا دچار ترس شدید می‌کنند. این اختلالات می‌توانند شامل ترس از صدای بلند، صدای خاص، یا حتی صداهایی که به نظر غیرتهدیدی می‌آیند، باشند. یکی از انواع شایع فوبیاهای شنوایی، فونوفوبیا است که به ترس از صداهای بلند و ناگهانی اطلاق می‌شود. افرادی که مبتلا به فونوفوبیا هستند، ممکن است در مواجهه با صداهای بلندی مانند صدای رعد و برق یا آژیرهای اضطراری دچار حملات وحشت و اضطراب شوند. این فوبیا می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد و نیاز به درمان و مدیریت صحیح داشته باشد.

سخن نهایی در مورد انواع کم شنوایی

همان طور که اشاره شد؛ کم شنوایی بسته به عامل آن، انواع مختلفی دارد. گاهی اوقات این اختلال به دلیل وجود یا ایجاد ژن معیوب است و گاهی، دلایل اکتسابی مانند: ضربه و آسیب به گوش، ابتلا به بعضی بیماری و عوارض داروها باشد. درمان کم شنوایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ زیرا شنوایی پس از حس بینایی انسان، مهمترین عامل دریافت اطلاعات از محیط است.

درمان کم شنوایی بسته به نوع و عامل آن متفاوت است. به عنوان مثال، اگر شخصی دچار کم شنوایی ژنتیکی باشد؛ می تواند بر اساس میزان و شدت کم شنوایی یکی از راه های: استفاده از سمعک، کاشت حلزون، ژن درمانی و سلول های بنیادی استفاده کند و اگر به کم شنوایی غیر ژنتیکی دچار است؛ می تواند از جراحی، سمعک و دارودرمانی برای به دست آوردن شنوایی، بهره ببرد.

درباره کلینیک طنین سمعک

کلینیک «طنین سمعک» با نزدیک به سی سال سابقه در زمینه شنوایی‌سنجی و تجویز سمعک، به عنوان یکی از پیشروان این صنعت در ایران شناخته می‌شود! با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و به‌روز، خدمات تخصصی شنوایی‌سنجی، تعیین سطح شنوایی، و تجویز سمعک‌های دیجیتالی را به بیش از ۵۰۰۰ بیمار ارائه داده‌ایم؛ با افتخار از نرخ رضایتمندی بالای ۹۵٪ بیمارانمان به عنوان نشانی از تعهد و تخصص خود یاد می‌کنیم.