چرا با اینکه از سمعک استفاده می کنم، اما خوب نمی شنوم؟
ممکن است شما یا یکی از نزدیکانتان پس از صرف هزینه برای خرید سمعک، همچنان از کیفیت پایین شنوایی شکایت داشته باشید. این موضوع بسیاری از کاربران را به این پرسش می‌رساند که «چرا با وجود استفاده از سمعک هنوز خوب نمی‌شنوم؟» یا به‌عبارتی، چرا عدم بهبود شنوایی با سمعک رخ می‌دهد؟ تصور عمومی این است که سمعک باید به‌طور کامل مشکل کم‌شنوایی را برطرف کند، اما واقعیت پیچیده‌تر از این است. سمعک یک ابزار کمکی است، نه درمان کامل.
علل عدم بهبود شنوایی با سمعک می‌تواند در عوامل مختلفی مانند نوع دستگاه، وضعیت سلامت گوش، نحوه تنظیم سمعک، یا حتی عادت‌های نادرست کاربر نهفته باشد. در این مطلب، به‌صورت گام‌به‌گام دلایل رایج عدم بهبودی شنوایی از طریق سمعک را بررسی خواهیم کرد.
فهرست عناوین
شنوایی‌سنجی و تعیین نیازهای دقیق
یکی از مهم‌ترین مراحل پیش از خرید سمعک، انجام شنوایی‌سنجی دقیق و تفسیر صحیح نتایج آن است. عدم انجام این مرحله با دقت کافی می‌تواند به عدم بهبود شنوایی با سمعک منجر شود. شنوایی‌سنجی حرفه‌ای تنها شامل ثبت افت شنوایی نیست، بلکه باید شامل بررسی درک گفتار، آستانه ناراحتی صوتی و نوع کم‌شنوایی نیز باشد. در صورت ناقص بودن این ارزیابی، احتمال تجویز نادرست سمعک بالا می‌رود.
علاوه‌بر آن، شناخت دقیق نیازهای فردی نیز بسیار مهم است. برخی افراد بیشتر به شنوایی در محیط‌های شلوغ نیاز دارند، برخی دیگر در محیط‌های ساکت. بدون درک دقیق سبک زندگی، عادات ارتباطی و محیط‌های صوتی که کاربر بیشتر در آن قرار می‌گیرد، احتمال بروز عدم بهبود با سمعک بیشتر می‌شود.
انتخاب نادرست نوع سمعک
انتخاب نوع سمعک باید متناسب با نوع و شدت کم‌شنوایی، سبک زندگی، سن و توانایی فیزیکی فرد باشد. گاهی افراد تنها بر اساس ظاهر یا قیمت سمعک تصمیم می‌گیرند، بدون توجه به تناسب عملکردی آن با نیازشان. برای مثال، یک سمعک نامرئی ممکن است برای فردی با کم‌شنوایی شدید مناسب نباشد و همین مسئله منجر به عدم بهبود شنوایی با سمعک شود. از طرف دیگر، برخی مدل‌های پشت‌گوشی حرفه‌ای برای کودکان یا سالمندان ممکن است در استفاده روزمره چالش‌برانگیز باشند.healthyhearing
عدم تنظیم صحیح سمعک
اگر سمعک به‌درستی تنظیم نشود، صداها یا خیلی ضعیف خواهند بود یا بیش‌ازحد بلند، و این باعث می‌شود فرد نتواند به‌خوبی بشنود یا حتی از سمعک آزرده شود. تنظیم نادرست ممکن است فرکانس‌های خاصی را که فرد در آن‌ها مشکل شنوایی دارد، به‌درستی تقویت نکند. در نتیجه، عملکرد اصلی سمعک که کمک به درک بهتر صداهاست، انجام نمی‌شود. تنظیم دقیق سمعک باید براساس نوع و میزان کم‌شنوایی هر فرد، توسط متخصص شنوایی انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
وجود برخی بیماری ها در گوش و مشکلات در سمعک
در بسیاری موارد، منشأ عدم بهبود شنوایی با سمعک ، نه در کیفیت یا نوع دستگاه، بلکه در مشکلات گوشی یا مشکلات مربوط به خود سمعک نهفته است. در ادامه به ۷ مورد از این مشکلات اشاره می‌کنیم و هر یک را توضیح می‌دهیم:
جرم گوش مسدود کننده صدا
یکی از شایع‌ترین دلایل عدم بهبود شنوایی با سمعک وجود جرم یا موم (سرومن) در مجرای گوش است. حتی در افرادی که کم‌شنوایی خفیف دارند، تجمع جرم گوش می‌تواند شنوایی را به‌شدت کاهش دهد. زمانی که سمعک استفاده می‌شود، انتظار داریم صدا تقویت شده و به راحتی به پرده گوش برسد، اما اگر کانال گوش با جرم بسته شده باشد، این صدا یا به‌درستی منتقل نمی‌شود یا به‌طور کامل مسدود می‌گردد. در واقع، موم گوش می‌تواند مانند یک دیوار عمل کند و اجازه ندهد صدای تقویت‌شده وارد گوش شود.
کاربران سمعک باید به‌طور مرتب وضعیت مجرای گوش خود را بررسی کنند، زیرا قالب سمعک و استفاده روزانه از آن می‌تواند تولید و تجمع موم را افزایش دهد.
پارگی پرده گوش
پرده گوش یا پرده صماخ نقش مهمی در انتقال صدا از محیط به گوش میانی و سپس حلزون گوش دارد. این پرده نازک باید سالم و انعطاف‌پذیر باشد تا ارتعاشات صوتی را به‌درستی منتقل کند. در صورت پارگی یا آسیب‌دیدگی آن، صدا به‌خوبی منتقل نمی‌شود، حتی اگر سمعک صدای محیط را تقویت کرده باشد. بنابراین در چنین شرایطی، فرد ممکن است با وجود استفاده از سمعک، همچنان دچار عدم بهبود شنوایی با سمعک باشد.
پارگی پرده گوش ممکن است در اثر عواملی مانند ضربه مستقیم (مثلاً فرو کردن گوش‌پاک‌کن)، عفونت‌های مزمن گوش میانی، فشار ناگهانی (مانند شیرجه در آب یا صدای انفجار)، یا حتی جراحی‌های قبلی ایجاد شود.
عفونت یا التهاب گوش میانی
عفونت یا التهاب در گوش میانی (اوتیت مدیا) یکی دیگر از دلایل فیزیکی مهم در عدم بهبود شنوایی با سمعک است. گوش میانی شامل فضای پر از هوا در پشت پرده گوش و سه استخوانچه شنوایی است که نقش اصلی را در انتقال صدا دارند. زمانی که این فضا به‌دلیل عفونت یا تجمع مایع دچار التهاب شود، حرکت آزادانه استخوانچه‌ها مختل شده و انتقال صدا کاهش می‌یابد.
حتی اگر از سمعک برای تقویت صدا استفاده شود، این صدا نمی‌تواند از پرده گوش به‌درستی به حلزون برسد. در نتیجه، فرد دچار شنوایی مبهم یا کاهش وضوح گفتار خواهد شد. عفونت گوش میانی ممکن است حاد یا مزمن باشد.
قالب نامناسب سمعک
قالب سمعک نقش کلیدی در انتقال صدای تقویت‌شده به داخل مجرای گوش دارد. اگر قالب به‌درستی طراحی یا جاگذاری نشده باشد، می‌تواند باعث نشت صدا، فیدبک (صدای سوت آزاردهنده)، یا ناراحتی فیزیکی شود. این مشکلات همگی به تجربه‌ای ناخوشایند از سمعک منجر می‌شوند و در نهایت، فرد احساس می‌کند که دچار عدم بهبود شنوایی با سمعک است.
قالب باید به‌صورت کاملاً شخصی‌سازی‌شده برای هر فرد ساخته شود، زیرا مجرای گوش افراد متفاوت است. اگر قالب بیش از حد سفت باشد، باعث درد و التهاب در گوش می‌شود و فرد از استفاده سمعک خودداری می‌کند. اگر هم خیلی شل باشد، صدای تقویت‌شده از کناره‌ها نشت می‌کند و نه‌تنها وضوح صدا کاهش می‌یابد، بلکه باعث فیدبک نیز می‌شود.
خرابی بلندگو یا میکروفن سمعک
سمعک یک دستگاه الکترونیکی حساس است که از قطعاتی مانند میکروفن، پردازنده صدا، و بلندگو تشکیل شده است. اگر یکی از این بخش‌ها، به‌ویژه میکروفن یا بلندگو، دچار خرابی یا اختلال شود، کل فرآیند تقویت صدا تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در این حالت، کاربر ممکن است همچنان از سمعک استفاده کند، اما کیفیت صدا پایین، گنگ یا بسیار ضعیف باشد؛ که این وضعیت یکی از دلایل رایج عدم بهبود شنوایی با سمعک است.
میکروفن‌ها مسئول دریافت صداهای محیط هستند. اگر این بخش آلوده، آسیب‌دیده یا مسدود شده باشد، صداهای ورودی به‌درستی دریافت نمی‌شوند. از سوی دیگر، بلندگو یا رسیور، صدای پردازش‌شده را به داخل گوش می‌فرستد. هرگونه نقص در این قسمت باعث می‌شود حتی صدای خوب پردازش‌شده نیز به شکل ناقص یا تحریف‌شده به گوش برسد.
ورود رطوبت یا عرق به سمعک
رطوبت و مایعات یکی از اصلی‌ترین دشمنان عملکرد سمعک محسوب می‌شوند. بیشتر مدل‌های سمعک، به‌ویژه انواع پشت‌گوشی، در معرض مستقیم تعریق، باران یا حتی بخار حمام قرار دارند. ورود رطوبت به داخل سمعک می‌تواند باعث اختلال در عملکرد مدارهای الکترونیکی، زنگ‌زدگی اتصالات داخلی، و خرابی قطعات شود. نتیجه این آسیب‌ها، کاهش کیفیت صدا یا حتی از کار افتادن کامل دستگاه است که مستقیماً منجر به عدم بهبود شنوایی با سمعک می‌شود.
در مناطقی با رطوبت بالای هوا یا در فصول گرم سال، میزان تعریق افراد بیشتر می‌شود و این موضوع برای کاربران سمعک می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. همچنین افرادی که فعالیت بدنی زیادی دارند (مثل ورزشکاران یا کارگران ساختمانی) بیشتر در معرض این مشکل هستند.
مسدود شدن خروجی صدا با جرم یا گردوغبار
خروجی صدا در سمعک محلی است که صدا از طریق آن وارد گوش می‌شود. اگر این ناحیه با جرم گوش، گردوغبار یا رطوبت مسدود شود، صدای تقویت‌شده به‌درستی منتقل نمی‌شود. در نتیجه، کاربر ممکن است احساس کند که صدای دریافتی ضعیف، مبهم یا قطع و وصل است. این وضعیت می‌تواند به‌طور کامل باعث عدم بهبود شنوایی با سمعک شود، حتی اگر خود سمعک کاملاً سالم باشد.
بسیاری از کاربران متوجه نمی‌شوند که جرم گوش یا پوست مرده به‌آرامی می‌تواند خروجی صدا را بپوشاند. این مشکل به‌خصوص در مدل‌های درون‌گوشی (ITE) که در تماس نزدیک با جرم گوش قرار دارند شایع‌تر است. گاهی نیز گردوغبار یا ذرات محیطی در مناطق صنعتی یا آلوده می‌توانند وارد منافذ خروجی سمعک شوند.
عدم بهبود شنوایی با سمعک، دغدغه مهم کم شنوایان پس از خرید سمعک
مسئله عدم بهبود شنوایی با سمعک می‌تواند برای بسیاری از افراد ناامیدکننده باشد، به‌ویژه اگر مدت‌ها منتظر بهبود قابل‌توجه بوده‌اند. با وجود مزایای فراوان سمعک‌ها، انتخاب نادرست، تنظیمات نامناسب یا نگهداری ضعیف می‌تواند مانع عملکرد مطلوب آن‌ها شود. اگر پس از بررسی همه این عوامل همچنان مشکل باقی بماند، ممکن است زمان تعویض سمعک فرا رسیده باشد. دریافت مشاوره از متخصص و پیروی از راهکارهای صحیح می‌تواند تجربه شنیداری فرد را بهبود بخشد.
