انواع سرگیجه های ناشی از اختلالات گوش + راه درمان
سرگیجه‌های ناشی از اختلالات گوش، که به آنها سرگیجه‌های دهلیزی نیز گفته می‌شود، با نشانه‌هایی چون تهوع، استفراغ، و نیستاگموس (حرکات ناخواسته چشم) همراه‌اند و از سرگیجه‌های عادی که ممکن است به دلایلی چون کم‌خونی یا کم‌آبی رخ دهند، متمایز می‌شوند. درمان این نوع سرگیجه‌ها معمولاً شامل مانورهای تغییر موقعیت، داروهای ضد تهوع و تمرینات توانبخشی دهلیزی است و باید حتماً تحت نظر پزشک صورت گیرد. از جدیدترین روش‌های درمانی، می‌توان به استفاده از داروهای ضد میگرن و داروهای مسدودکننده بتا اشاره کرد. جالب است بدانید، ۶۰ تا ۷۰ درصد سرگیجه‌ها به دلیل اختلال در سیستم شنوایی رخ می‌دهند.
در این مقاله، تلاش خواهیم کرد تا انواع مختلف سرگیجه را توضیح دهیم و عوامل مختلفی که ممکن است به این وضعیت منجر شوند، را بررسی کنیم. همچنین، راه‌های مختلف درمان و مدیریت سرگیجه نیز به دقت بررسی خواهند شد.
صرف نظر از شیوه توصیف سرگیجه، این حالت ممکن است ناخوشایند و حتی تا حدی ناتوان‌کننده باشد، به‌خصوص زمانی که با تهوع و استفراغ همراه باشد. علائم سرگیجه در افرادی که فعالیت‌های دقیق یا خطرناک مانند رانندگی، پرواز یا کار با ماشین‌آلات سنگین انجام می‌دهند، ممکن است منجر به مشکلات جدی شوند.
سرگیجه تقریباً 5 تا 6 درصد از مشاوره‌های پزشکی را تشکیل می‌دهد و ممکن است در هر سنی ظاهر شود، اما با افزایش سن احتمال وقوع آن بیشتر می‌شود. حدود 40٪ از افراد بالای 40 سال تا حدی در زندگی‌شان با سرگیجه درگیر می‌شوند. این بیماری ممکن است موقت یا مزمن باشد، وقتی که بیش از یک ماه طول بکشد، معمولاً به عنوان مزمن در نظر گرفته می‌شود، و این مشکل به‌طور معمول در میان افراد مسن‌تر شایع‌تر است.
انواع سرگیجه
سرگیجه معمولاً به دلیل اختلالاتی ایجاد می‌شود که بر بخش‌هایی از گوش و مغز که در حفظ تعادل نقش دارند تأثیر می‌گذارد. در ادامه بررسی می‌کنیم که چند نوع سرگیجه داریم.
- سرگیجه گوش داخلی (سرگیجه های دهلیزی)
- ساقه مغز و مخچه
- دسته‌های عصبی که گوش داخلی را به ساقه مغز و مخچه متصل می‌کنند
گوش داخلی اطلاعات مربوط به وضعیت بدن را از طریق عصب دهلیزی به مغز منتقل می‌کند و این اطلاعات در ساقه مغز و مخچه پردازش می‌شوند. اختلال در هرکدام از این ساختارها می‌تواند منجر به انواع مختلف سرگیجه شود، از جمله سرگیجه های دهلیزی و یا سرگیجه گوش میانی. بعضی از اختلالات گوش داخلی همچنین ممکن است باعث کاهش شنوایی یا وزوز گوش شوند.
همچنین، هر اختلالی که بر عملکرد کلی مغز تأثیر بگذارد، مانند سطح قند خون پایین، فشار خون پایین، کم خونی شدید یا مصرف برخی داروها، می‌تواند باعث احساس سرگیجه شود. اگرچه علائم سرگیجه ممکن است آزاردهنده و حتی محدودکننده باشند، اما تنها درصد کمی از موارد سرگیجه ناشی از اختلالات جدی است.
برای رزرو نوبت شنوایی شناسی، مشاوره و خرید سمعک تماس بگیرید.
سرگیجه های گوش داخلی (سرگیجه های دهلیزی)
همان طور که گفتیم علل و عوامل ایجاد سرگیجه بسیار متنوع هستند اما سرگیجه‌های ناشی از اختلال گوش یا سرگیجه گوشی بیشتر از سایر انواع سرگیجه ها دیده می‌شود. اما چرا به این سرگیجه‌ها، سرگیجه ناشی از اختلالات گوش گفته می‌شود.
در حقیقت گوش داخلی دارای دو بخش حلزونی و دهلیزی است. بخش حلزونی محل قرارگیری گیرنده‌های حس شنوایی است و در حالی که بخش دهلیزی محل قرار گرفتن گیرنده‌های تعادل است. بنابراین هر نوع آسیب و اختلال در این بخش، سبب بر هم خوردن تعادل می‌شود.
سیستم دهلیزی شامل بخش‌هایی از گوش داخلی و مغز می‌باشد که به حفظ تعادل و یک سری از حرکات چشم کمک می‌کند. در صورتی که سیستم دهلیزی بر اثر بیماری، کهولت سن و یا صدمات مختلف آسیب ببیند، می‌تواند سبب ایجاد بیماری‌های دهلیزی ایجاد شود و علائم آن می‌تواند شامل سرگیجه، منگی و گیجی و عدم تعادل باشد.
نوع و شدت علائم بیماری‌های دهلیزی می‌تواند گوناگون بوده و توضیح آن برای بیمار سخت باشد.
افرادی که با مشکلات دهلیزی دست و پنجه نرم می‌کنند، ممکن است به نظر بی‌توجه، تنبل، مضطرب و یا به دنبال توجه به نظر برسند. در واقع، عملکرد این افراد در محیط‌هایی همچون مدرسه یا محل کار و حتی در انجام وظایف روزمره‌شان به علت این بیماری تحت تأثیر قرار می‌گیرد. حتی اقدام به خروج از رختخواب نیز ممکن است برای این افراد دشوار باشد.
در مواردی که دستگاه دهلیز فرد به درستی عمل نمی‌کند، این مشکلات معمولاً به شکل اختلالات تعادل، حرکت و هماهنگی حرکات بروز می‌کنند. این ممکن است تأثیرات منفی زیادی بر روی کیفیت زندگی افراد داشته باشد و نیازمند مداخلات درمانی و مراقبت‌های خاصی باشد.
درمان انواع سرگیجه
علائم سرگیجه های دهلیزی (گوش داخلی)
علائم سرگیجه های دهلیزی (گوش داخلی)
1. سرگیجه، منگی، و احساس چرخیدن سر وضعیت‌هایی هستند که در آن فرد احساس می‌کند خودش یا محیط در حال حرکت هستند، در حالی که واقعیت ندارد. این احساسات ممکن است به صورت اختلالات حرکتی ظاهر شوند و معمولاً به دلیل اختلالات در سیستم تعادلی گوش و مغز ایجاد می‌شود
2. علائم سرگیجه دهلیزی ممکن است زمانی که فرد نشسته یا در حرکت باشد، بروز یابد.
3. احساس سبکی سر، حالت شناور بودن، تکان خوردن یا حتی احساس منگی ممکن است پدیده‌هایی باشند که افراد با علائم سرگیجه دهلیزی تجربه می‌کنند.
4. سنگینی و کشیده شدن سربه یک طرف
5. عدم درک موقعیت زمانی و مکانی
6. تکان خوردن و دشواری در راه رفتن
7. عدم هماهنگی بین حرکات دست و پا
8. گرفتن اشیا برای تعادل
9. نگاه کردن به پا برای پیدا کردن موقعیت
10. عدم تمرکز در مشاهده اشیا
11. قابل فهم نبودن صداها و شب کوری
12. وزوز گوش
13. مایل بودن فرد به تماشای اجسام
14. نزدیک و بی میلی به مشاهده اجسام دور
15. تمایل نداشتن به حضور در مکان های شلوغ
16. حساسیت به صدای بلند
17. حواس پرتی و عدم تمرکز
18. ضعف در جهت یابی
19. فراموشی و کاهش حافظه
20. افسردگی و خستگی جسمی و فکری
21. کاهش اعتماد به نفس
22. ایجاد درد در گوش، سردرد، لکنت و تهوع
سرگیجه ناشی از اختلال گوش خوش‌خیم
یکی از معمول‌ترین سرگیجه‌های ناشی از اختلال گوش، سرگیجه گوش خوش خیم یا BPPV است. این نوع سرگیجه معمولا زمانی که سر خود را به جهت خاصی تکان می‌دهید و یا وقتی دراز کشیده‌اید، غلت میزنید یا می‌خواهید بلند شوید، دیده می‌شود.
این نوع سرگیجه به دلیل واکنش طبیعی بدن رخ می‌دهد. این حالت زمانی که ذرات ریز و کوچک درون کانال‌های گوش داخلی حرکت می‌کنند، اتفاق می‌افتد. این ذرات با تکان خوردن سر حرکت می‌کند و به دلیل حرکت کردن آنها، گیرنده‌های تعادلی تحریک می‌شوند.
گاهی مواقع ممکن است سرگیجه بر اثر ایجاد عفونت در گوش به وجود آید و یا بر اثر کهولت سن و پیری رخ دهد. در هر صورت با وجود آزار دهنده بودن مساله سرگیجه، این بیماری خوش خیم است و درمان انواع سرگیجه با مراجعه به پزشک امکان پذیر است.
تشخیص، بهترین راه درمان انواع سرگیجه است.
برای درمان سرگیجه گوش میانی و دیگر انواع سرگیجه، ابتدا باید از بیمار یک شرح حال گرفته شود. بیمار باید به صورت کامل، وضعیت سرگیجه و علائم خود را شرح دهد. در حقیقت این مرحله مهم‌ترین مرحله درمان است. زیرا باید به شکل صحیحی سرگیجه توسط بیمار توضیح داده شود تا پزشک مطمئن شود، منظور بیمار از سرگیجه حالت دورانی سر است نه سیاهی رفتن چشم یا سبک شدن سر.
پس از آن پزشک برای تشخیص اینکه سرگیجه بیمار منشأ گوش دارد یا خیر، تست‌هایی را انجام می‌دهد. این تست‌ها معمولا شامل آزمایش‌های شنوایی و تعادل هستند. در صورت اینکه سرگیجه از نوع خوش خیم باشد، در تست‌های شنوایی مشکلی دیده نمی‌شود بلکه تنها در تست‌های تعادل تشخیص سرگیجه گوشی انجام می‌شود.
راه‌های تشخیص سرگیجه گوشی خوش خیم با تست تعادلی
برای معاینه بخش تعادلی گوش و تشخیص این نوع سرگیجه، تست‌ها و آزمون‌هایی با نام VNG، ENG و… وجود دارد. برای انجام این تست، بیمار را به سمت گوش می‌خوابانند و سپس این تست‌ها را روی هر دو گوش انجام می‌دهند. در صورت آسیب دیدن هر کدام از گوش‌ها در بخش تعادلی، خواباندن فرد به آن سمت، سبب سرگیجه می‌شود. این سرگیجه می‌تواند توسط فرد اعلام شود و یا با چرخش مردمک‌ها که به آن نیستاگموس گفته می‌شود و در حدود یک دقیقه اتفاق می‌افتد، می‌توان به آن پی برد.
سرگیجه گوشی ناشی از بیماری منیر
بیماری منیر یک ناهنجاری در گوش داخلی است که باعث سرگیجه شدید (سرگیجه)، صدای زنگ یا سوت در گوش (وزوز گوش)، کاهش شنوایی و احساس پر بودن یا احتقان گوش می شود. بیماری منیر معمولا فقط یک گوش را درگیر می کند.
ممکن است حملات سرگیجه به طور ناگهانی یا پس از یک دوره کوتاه وزوز گوش یا کم شنوایی ایجاد شود. برخی افراد هر چند وقت یکبار دچار حمله سرگیجه می‌شوند. افراد دیگر ممکن است در یک دوره چند روزه حملات زیادی داشته باشند. برخی از افراد مبتلا به بیماری منیر به حدی سرگیجه دارند که تعادل خود را از دست داده و زمین می‌خورند.
بیماری منیر در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما احتمال بروز آن در بزرگسالان بین 40 تا 60 سال بیشتر است. موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباط تخمین می‌زند که در حال حاضر حدود 615000 نفر با بیماری منیر تشخیص داده می‌شوند و سالانه 45500 مورد جدید تشخیص داده می‌شود.
چه چیزی باعث علائم بیماری منیر می‌شود؟
علائم بیماری منیر ناشی از تجمع مایع در بخشی از گوش داخلی به نام هزارتو است. هزارتو شامل اندام های تعادل (کانال های نیم دایره ای و اندام های گوش سنگی) و شنوایی (حلزون گوش) است. دو بخش دارد: هزارتوی استخوانی و هزارتوی غشایی. هزارتوی غشایی با مایع اندولنفاتیک پر شده است. هنگامی که بدن حرکت می کند، مایع اندولنفاتیک در اندام های تعادل گیرنده‌های عصبی را تحریک می‌کنند تا سیگنال‌هایی را در مورد موقعیت و حرکت بدن به مغز ارسال کند. در حلزون، مایع در پاسخ به ارتعاشات صوتی فشرده می شود که سلول های حسی را تحریک می‌کند که سیگنال هایی را به مغز می فرستند.
در بیماری منیر، تجمع مایع درون لنفاوی در هزارتو با تعادل طبیعی و سیگنال‌های شنوایی که از گوش داخلی به مغز می‌رود تداخل ایجاد می‌کند. این ناهنجاری باعث سرگیجه و سایر علائم بیماری منیر می‌شود.
برای رزرو نوبت شنوایی شناسی، مشاوره و خرید سمعک تماس بگیرید.
سرگیجه ناشی از بیماری لابیرنتیت
سرگیجه ناشی از بیماری لابیرینتیت به وضعیتی اشاره دارد که التهاب در لابیرینت، بخش حسی گوش داخلی، ایجاد می‌کند. لابیرینت یک سیستم حسی مهم در گوش داخلی است که نقش اصلی در حفظ تعادل و کنترل حرکات بدن دارد.
علائم اصلی لابیرینتیت شامل سرگیجه، عدم تعادل، و احتمالاً استفراغ می‌باشد. این بیماری ممکن است از عوامل مختلفی مانند عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، التهابات، یا اختلالات ایمنی ناشی شود.
تشخیص لابیرینتیت نیازمند مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی یا نورولوژیست است. درمان این بیماری ممکن است شامل داروها، فیزیوتراپی، و در موارد پیشرفته‌تر، جراحی باشد. همچنین، مدیریت علائم از طریق تغییرات در شیوه زندگی و تجنب عوامل تحریک‌کننده نیز مؤثر می‌باشد.
درمان سرگیجه ناشی از گوش
همانطور که قبلاً گفته شد، سرگیجه ناشی از گوش اغلب خوش خیم است و درمان پیچیده‌ای نیاز ندارد. می‌توان با انجام تمرینات، ذرات حرکتی در دهلیز گوش داخلی را تخلیه کرد و سرگیجه را برطرف کرد.
در صورتی که سرگیجه ناشی از بیماری منیر باشد، درمان قطعی وجود ندارد، اما با تجویز داروها یا رژیم غذایی خاص می‌توان کمی آن را کنترل کرد. اجتناب از مصرف نمک، محدودیت در چرخش سر ناگهانی، و اقدامات برای کاهش استرس نیز می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
سخن آخر
در انتها لازم به ذکر است که سرگیجه در بیشتر مواقع خوش خیم است و درمان آن نیز مراحل ساده‌ای دارد. بنابراین چناچه علائم سرگیجه را مشاهده کردید، بهتر است به متخصص جهت انجام تست‌ها و تشخیص بیماری مراجعه کنید. درست است که سرگیجه در اکثر مواقع بیماری حادی نیست اما عدم درمان آن ممکن است به پیچیده تر شدن شرایط بینجامد. برای درمان اختلال شنوایی می‌توانید از متخصصان ما کمک بگیرید. از طریق فروشگاه ما همچنین می‌توانید خرید سمعک را انجام دهید.
برای رزرو نوبت شنوایی شناسی، مشاوره و خرید سمعک تماس بگیرید.
سلام ممکنه کودک ده ساله هم دچار بیماری منیر بشه؟؟
سلام، بله