اختلالات خلقی در کودکان و نوجوانان + تشخیص و درمان
مشکلات سلامت روان از افسردگی گرفته تا اختلال دوقطبی به عنوان اختلالات خلقی یا اختلالات عاطفی شناخته می‌شود. در هر یک از این اختلالات، یک تغییر جدی در خلق و خو و وضعیت عاطفی کودک شما شکل می‌گیرد. برخلاف خلق بد عادی که کودک گاهی اوقات آن را احساس می‌کند، اختلالات خلقی در کودکان شامل افکار و احساساتی است که شدید و پایدار بوده و مدیریت آن دشوار و سخت است. اختلالات خلقی در نوجوانان نیز یک وضعیت پزشکی واقعی است و چیزی نیست که کودک یا نوجوان بتواند به تنهایی از پس آن برآید.
امروزه پزشکان و محققان بر این باورند که اختلالات خلقی در کودکان یکی از مشکلات سلامتی است که کمتر تشخیص داده شده است. اختلالات خلقی که تشخیص داده نمی‌شوند، می‌توانند کودکان را در معرض خطر سایر شرایط مانند رفتار مخرب و اختلالات مصرف مواد قرار دهند که این مشکلات پس از درمان اختلالات خلقی در کودکان باقی می‌مانند. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال خلقی همیشه علائمی مشابه بزرگسالان نشان نمی‌دهند. بنابراین تشخیص مشکل در فرزندان برای والدین دشوار است، به خصوص که کودکان و نوجوانان ممکن است به راحتی افکار یا احساسات خود را بیان نکنند.
شایع ترین اختلالات خلقی در کودکان و نوجوانان عبارتند از:
- افسردگی شدید. خلق افسرده یا تحریک پذیر که حداقل دو هفته طول می‌کشد.
- اختلال افسردگی مداوم (دیستیمیا). خلق و خوی مزمن، افسرده یا تحریک پذیر برای حداقل یک سال.
- اختلال دو قطبی. دوره‌های خلق و خوی بالا به طور مداوم و به دنبال آن دوره‌هایی از واکنش عاطفی افسرده.
- اختلال بی نظمی خلقی مخل. تحریک پذیری مداوم و ناتوانی شدید در کنترل رفتار.
- اختلال بدشکلی قبل از قاعدگی. این اختلال شامل علائم افسردگی، تحریک پذیری و تنش قبل از قاعدگی است.
- اختلال خلقی ناشی از یک وضعیت پزشکی عمومی. بسیاری از بیماری‌های پزشکی، از جمله سرطان، جراحات، و بیماری های مزمن پزشکی، می‌توانند علائم این نوع افسردگی را ایجاد کنند.
- اختلال خلقی ناشی از مواد. علائم افسردگی ناشی از مصرف دارو، اثرات یک دارو یا قرار گرفتن در معرض سموم.
دختران حداقل دو برابر پسران در معرض ابتلا به افسردگی هستند. دختران و پسران به طور مساوی به اختلال دوقطبی و اختلال وسواس فکری-اجباری مبتلا می‌شوند. در ادامه به صورت کامل در مورد اختلالاتی که کودکان و نوجوانان به آن مبتلا می‌شوند، توضیح می‌دهیم.
اختلال افسردگی شدید
اختلال افسردگی شدید – که معمولاً به عنوان افسردگی شناخته می‌شود – با احساسات مزمنی مانند غمگینی، گناه یا بی ارزشی مشخص می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است تحریک پذیر و بدخلق باشند و شکایت کنند که دائماً بی حوصله هستند. آنها همچنین علاقه چندانی به دوستان خود و فعالیت‌هایی که زمانی از آنها لذت می بردند، ندارند.
علائم دیگر افسردگی عبارتند از کاهش یا افزایش وزن، خواب زیاد یا کم، و افکار مرگ یا تمایل به مردن. والدین یا معلمان نیز ممکن است متوجه شوند که نمرات کودک یا نوجوان کمتر می‌شود و کودک در تمرکز مشکل دارد.
ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانی باعث افسردگی می‌شوند. افسردگی در خانواده‌هایی که قبلا به آن مبتلا شده اند بیشتر دیده می‌شود، اما این اختلال می‌تواند در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند نیز رخ دهد.
موقعیت های استرس زا، مانند جابجایی، تغییر مدرسه، مشکلات روابط، یا مرگ یکی از عزیزان، ممکن است باعث یک دوره افسردگی شود. با این حال، افسردگی حتی ممکن است بدون یک محرک آشکار رخ دهد.
کودکان و نوجوانان در هر سنی ممکن است افسرده شوند، اما این عارضه در نوجوانان شایع تر از کودکان کوچکتر است. افسردگی بر تعداد مساوی پسر و دختر در مدرسه ابتدایی تأثیر می‌گذارد، اما در سنین نوجوانی دو برابر پسران، دختران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معمولاً نوجوانان گاهی اوقات احساس غمگینی یا بداخلاقی می‌کنند. اگر احساسات از بین بروند، نوجوان شما ممکن است نوسانات خلقی عادی را تجربه کند.
تشخیص تحریک پذیری و بدخلقی معمول نوجوانان از افسردگی دشوار است. اگر نگران هستید که فرزندتان افسرده باشد، متخصصان و مشاوران ما می‌توانند علائم او را ارزیابی کرده و تشخیص دهند که آیا فرزند شما مبتلا به افسردگی هست یا نه.
اختلال افسردگی مداوم
بارزترین نشانه اختلال افسردگی مداوم، خلق افسرده یا تحریک‌پذیر مداوم است که یک سال یا بیشتر طول می‌کشد. این اختلال شبیه اختلال افسردگی شدید است، اما از این جهت متفاوت است که علائم کمتر، شدیدتر و طولانی‌تر هستند و گاهی برای سال‌ها این اختلال طول می‌کشد.
به دلیل طولانی بودن و شدت کمتر علائم مرتبط با اختلال افسردگی مداوم، کودکان و اطرافیانشان ممکن است تشخیص ندهند که این بیماری را دارند. بسیاری از مردم به سادگی به علائم این اختلال عادت می‌کنند.
اختلال خلقی دوقطبی
یک کودک یا نوجوان مبتلا به اختلال دوقطبی نوسانات چرخه‌ای بین افسردگی و شیدایی را تجربه می‌کند که با احساس بزرگ‌نمایی، شور و نشاط بیش از حد و حماقت، تحریک‌پذیری مزمن و شدید مشخص می‌شود.
اختلال خلقی دوقطبی زمانی تشخیص داده می‌شود که کودک شما یک دوره شیدایی را تجربه کند که در آن تغییر چشمگیری در خلق و خوی خود نشان دهد و به طور غیرعادی شاد یا هیجان زده به نظر برسد. او ممکن است بیش از حد، سریع یا با صدای بلند صحبت کند و موضوع گفتگو را به طور مکرر یا ناگهانی تغییر دهد.
همچنین ممکن است کودک دارای عزت نفس، جاه طلبی و افزایش فعالیت غیر واقعی باشد. سایر علائم شیدایی عبارتند از: افزایش انرژی، کاهش نیاز به خواب، از دست دادن تماس با واقعیت و رفتارهای پرخطر، مانند سوء مصرف مواد مخدر یا الکل، رانندگی بی احتیاطی، یا بی بندوباری جنسی.
در طول یک دوره افسردگی، فرد ممکن است تحریک پذیری، غم و اندوه مداوم یا گریه مکرر را تجربه کند. او ممکن است افکار مرگ یا خودکشی داشته باشد و علاقه خود را به فعالیت های مورد علاقه از دست بدهد. سایر علائم افسردگی عبارتند از: سطح انرژی پایین، خستگی، تمرکز ضعیف و تغییر در عادات غذایی یا خوابیدن.
اختلال در خلق و خوی مخرب
کج خلقی های گاه به گاه بخشی طبیعی از رشد است، اما اگر کودک شما به طور مزمن عصبانی یا تحریک پذیر است یا کج خلقی های مکرر، شدید و مداوم دارد، ممکن است به اختلال بی نظمی خلقی مختل کننده یا مشکلات خلقی در کودکان مبتلا باشد.
این وضعیت با طغیان‌های مکرر عصبانیت مشخص می‌شود که به‌شدت نامتناسب با یک موقعیت خاص به نظر می‌رسند. طغیان ها به طور متوسط سه بار یا بیشتر در هفته به مدت یک سال یا بیشتر رخ می‌دهند. بین طغیان ها، کودکان مبتلا به این اختلال به طور مداوم تحریک پذیر یا عصبانی هستند.
اختلال بی نظمی خلقی مخل در پسران بیشتر از دختران رخ می‌دهد.
اختلال بی نظمی خلقی یک اختلال جدید است که برای شناسایی بهتر کودکانی که به طور مزمن و شدید تحریک پذیر هستند ایجاد شده است. این کودکان ممکن است قبلاً و به اشتباه، اختلال دوقطبی تشخیص داده شده باشند، حتی اگر معیارهای کامل این تشخیص را نداشته باشند.
علل اختلالات خلقی
علل اختلالات خلقی به خوبی شناخته نشده است. عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز در این موضوع نقش دارند. عوامل محیطی، مانند رویدادهای غیرمنتظره زندگی و/یا استرس مزمن نیز می‌توانند در ایجاد اختلال خلقی نقش داشته باشند.
اختلالات خلقی اغلب در خانواده‌ها دیده می‌شود، بنابراین این اختلال منشأ ژنتیکی نیز دارد. کودکانی که خویشاوندان آنها مبتلا به افسردگی هستند در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند. علاوه بر این، سابقه خانوادگی اختلال دوقطبی ممکن است کودک را مستعد ابتلا به اختلال دوقطبی یا سایر اختلالات خلقی کند.گاهی اوقات، استرس شدید یا یک رویداد زندگی می‌تواند یک ژن را “روشن” کند و باعث ایجاد این اختلال شود. این موضوع می‌تواند به خصوص با افسردگی اتفاق بیفتد.
علائم اختلالات خلقی در کودکان
کودکان با توجه به سن و ساختار بیولوژیکی علائم متفاوتی نشان می‌دهند. علائم نیز بسته به نوع اختلال خلقی متفاوت است. علائم کلی یک اختلال خلقی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خلق و خوی غمگین، افسرده، تحریک پذیر و عصبانی که شدیدتر از آنچه کودک معمولاً احساس می کند به نظر می‌رسند. این موارد برای مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابند، یا بیشتر اتفاق می‌افتند.
- مشکلات با خانواده، از جمله رفتار دشوار
- فقدان انگیزه یا لذت در فعالیت‌هایی که قبلاً از آنها لذت می‌بردند
- تغییر در الگوهای خواب یا خوردن یا وزن
- شکایات فیزیکی مکرر، مانند سردرد، معده درد یا خستگی
- از دست دادن انرژی یا خستگی
- مشکل در موفقیت در مدرسه
- بی ارزشی، احساس گناه یا عزت نفس پایین
- طغیان مزاج مکرر شدید
- افزایش انرژی یا انفجار انرژی با افکار مسابقه‌ای یا گفتار سریع
- رفتار سرکش یا پرخطر
- فرار یا تهدید به فرار از خانه
- مشکل با دوستان و همسالان
- بیان افکار خودکشی که باید فورا مورد ارزیابی قرار گیرد
تشخیص اختلالات خلقی در کودکان
اگر فکر می کنید فرزندتان با اختلال خلقی دست و پنجه نرم می‌کند، می‌توانید از پزشک اطفال خود بخواهید که فرزند شما را به یک درمانگر یا روانپزشک کودک ارجاع دهد. تشخیص دقیق اختلال خلقی و همچنین هر شرایط دیگر، اولین گام مهم در مدیریت موثر این اختلال است. ارزیابی این اختلال با موارد زیر انجام می‌شود:
- سلامت کلی و سابقه پزشکی فرزند شما
- علائم کودک شما
- رفتار فرزندتان در خانه، مدرسه و با همسالان
- عوامل محیطی که ممکن است در زندگی کودک شما استرس زا باشند
- نظرات معلمان یا مشاور راهنمایی در مورد مسائل مدرسه
- تجربیات گذشته فرزندتان با داروها یا درمان‌های خاص
- نظر یا ترجیح شما برای گزینه های درمانی
بهبود اختلالات خلقی در کودکان
اختلالات خلقی را می‌توان با درمان های مبتنی بر شواهد، به ویژه با تشخیص زودهنگام مشکل، درمان کرد. درمان می‌تواند به مدیریت اختلال، کاهش شدت علائم و جلوگیری از اختلال‌های بعدی کمک کند. همچنین می‌تواند رشد و تکامل طبیعی کودک شما را افزایش دهد و کیفیت زندگی و روابط او را بهبود بخشد. بهبود اختلالات خلقی در کودکان شامل موارد زیر است:
درمان فردی
متخصص و روانشناس، مشکلات کلیدی در زندگی کودک شما را شناسایی می‌کند و به کودک شما کمک می‌کند تا نحوه مدیریت این عوامل استرس زا را بیاموزد. متخصص همچنین ممکن است از تکنیک‌های مختلفی برای کمک به فرزند شما در مدیریت علائم اختلال خلقی استفاده کند، از جمله
- شناختی-رفتاری: این رویکرد شامل تغییر افکار، احساسات و رفتارهای مشکل‌ساز است که ممکن است فرزند شما تجربه کند.
- درمان بین فردی: این تکنیک بر ایجاد مهارت‌های اجتماعی و کمک به کودکان با روابط دشوار در زندگی تمرکز دارد.
خانواده درمانی
خانواده ها نقش حمایتی حیاتی در هر اختلال خلقی دارند. خانواده‌ها، از جمله والدین یا سرپرستان، می‌توانند روش‌هایی را بیاموزند تا به فرزندشان در مدیریت مشکلات خلقی و رفتاری کمک کنند. متخصص همچنین ممکن است عوامل استرس زای بالقوه در زندگی کودک و الگوهای تعامل درون خانواده را بررسی کند.
بیشتر بخوانید،
داروها
انواع داروها با تغییر مواد شیمیایی مغز در درمان اختلالات خلقی بسیار موثر هستند. بسته به اختلال خلقی و علائم کودک شما، داروها ممکن است شدت یا تکرار علائم را کاهش دهند، رفتارهای مشکل ساز را کاهش دهند، عملکرد را بهبود بخشند و از اختلال‌های بعدی پیشگیری کنند.
بسیاری از کودکانی که درمان زودهنگام و کافی برای اختلال خلقی خود دریافت می‌کنند ممکن است به طور قابل توجهی بهبود یافته و وضعیت خود را با مداخله یا حمایت مداوم مدیریت کنند. اگر اختلال‌ها عود کنند، معمولاً می‌توان با حمایت‌های درمانی، از جمله داروها، درمان و منابع اضافی، آنها را مدیریت کرد. علیرغم اختلال خلقی، کودکان و نوجوانان می توانند رشد کنند و تجربیات زندگی معناداری داشته باشند، به ویژه زمانی که اختلال خلقی آنها به طور مناسب و کافی مدیریت شود.
مراقبت‌های بعدی
بسته به برنامه درمانی شخصی فرزندتان، کودک و خانواده شما ممکن است برای چند هفته یا چند ماه به ملاقات با متخصص ادامه دهند. تمرکز درمان فردی و خانوادگی ممکن است در طول زمان، بسته به سن، پیشرفت و نیازهای کودک شما تغییر کند. نیازهای دارویی نیز ممکن است در طول زمان بسته به عوامل متعددی تغییر کند.
سخن آخر
کودکان مبتلا به اختلالات خلقی دارای پیچیدگی‌هایی در شرایط خود هستند که شامل بیولوژی، ژنتیک، عواملی مانند استرس و سلامت جسمانی، پویایی خانواده و همسالان، الگوهای رفتاری و فکری، و گاهی اوقات شرایط دیگری است که در کنار اختلال خلقی عمل می‌کنند. این پیچیدگی به این معنی است که دقت تشخیص و ارزیابی کودک شما بسیار مهم است و این موضوع رویکرد درمانی را شکل می‌دهد. سپس درمان مناسب تعیین می‌کند که چگونه اختلال خلقی به طور مؤثر مدیریت شود. برای درمان اختلال یادگیری کودکان می‌توانید از متخصصان ما مشاوره دریافت کنید. همچنین می‌توانید در درمان اختلالات خلقی کودک نیز از مشاوران ما کمک بگیرید.
