اختلال یادگیری در کودکان استثنایی
کودکان استثنایی از نظر ویژگی‌های فیزیکی یا توانایی یادگیری ناهنجار، چه بالاتر و چه پایین‌تر، به حدی تفاوت دارند که برای بهره مندی کامل از تحصیل به خدمات آموزشی تخصصی یا تسهیلات فیزیکی نیاز دارند. واژه کودکان استثنایی اغلب در جامعه آموزش به ویژه توسط متخصصان روانشناسی استفاده می‌شود و شامل کودکانی می‌شود که عملکردشان برتر است و برای دستیابی به حداکثر پتانسیل خود نیازمند غنی‌سازی برنامه درسی و آموزش چالش‌برانگیزتر هستند، همچنین این واژه در مورد کودکانی که مشکلات یادگیری دارند و پایین‌تر از هنجارهای جامعه هستند نیز استفاده می‌شود. اختلالات جسمی یا حسی یا مشکلات رفتاری که نیازمند اصلاح توسط سیستم آموزشی هستند و برای کودکانی که نیازمند کمک در یادگیری هستند، در این دسته بندی قرار می‌گیرند.
در حقیقت عنوان «استثنایی» بیشتر به عبارات مربوط به ناتوانی، نقص یا کم توانی ترجیح داده می‌شود زیرا این واژه به کودکان با استعداد و با توانایی هایی ویژه کمتر اطلاق می‌گردد. ناتوانی ها یا آسیب‌های کودکان استثنایی توسط روانپزشکی و روانشناسی تحت دسته اختلالات رشد عصبی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی قرار می‌گیرند.
به صورت کلی کودکان استثنایی در سه دسته تقسیم بندی می‌شوند:
- کودکانی که از بدو تولد به دلیل مشکلات موروثی و اختلالات مادرزادی دچار بیماری های معینی مانند منگولیسم، هیدروسفالی و… هستند.
- کودکانی که با استفاده از وسایل تشخیصی می‌توان از بیماری آنها مطلع شد مانند اختلال های غدد مترشحه داخلی، در رفتگی مادرزادی لگن و…
- کودکانی که در طی رشد، نقص عضو و بیماری‌های آن ها معلوم می‌شود مانند فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی و…
اختلالات یادگیری به چه معناست؟
پس از بررسی اختلال یادگیری کودکان استثنایی و دسته‌بندی آنها، لازم است در مورد اختلالات یادگیری بیشتر بدانیم. از لحاظ سیستم آموزشی، کودکانی که دچار نارسایی های یادگیری هستند و بین توانایی هوش بالقوه‌ی آنها و عملکردشان تفاوت چشمگیری وجود داشته باشد، دچار اختلالات یادگیری هستند. البته این تفاوت شاید به سیستم اعصاب مرکزی متصل باشد اما اختلال یادگیری در کودکان استثنایی به محرومیت فرهنگی، آموزشی، عقب ماندگی ذهنی و یا به دیگر نقص ها ارتباطی ندارد. مشکل اساسی که در تعریف اختلال یادگیری وجود دارد، تعیین میزان هوش بالقوه‌ی کودک است که از طریق نوعی آزمون هوش گرفته می‌شود و عملکرد کودک در این آزمون به انگیزه او و عوامل ناخواسته خارجی مرتبط است.
ویژگی های کودکان استثنایی دارای اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری کودکان استثنایی با توجه به تعاریفی که متخصصین در زمینه کودکان دچار این اختلال ارايه کرده اند، ویژگی این کودکان عبارتند از:
- کودکان دارای اختلال یادگیری دارای بهره هوشی عادی یا بالاتر هستند.
- حواس مختلف مانند بینایی، شنوایی و … در این کودکان دچار مشکل نیست.
- محیط آموزشی این کودکان نسبتا خوب است.
- رفتارهای دارای ناهنجاری شدید در کودکان دارای اختلال یادگیری دیده نمی‌شود.
- پیشرفت آموزشی در کودکان دارای اختلال کمتر از میزان هوش، امکانات آموزشی و سن آنهاست.
چرا کودکان دارای اختلال یادگیری در امر یادگیری شکست می‌خورند؟
- انگیزه کافی در این کودکان به وجود نیامده است.
- دقت و توجه کافی را ندارند.
- پیش از اندازه به جزیی از کل دقت می‌کنند
- در حرکاتشان هماهنگی وجود ندارد.
اختلال یادگیری در کودکان استثنایی پیش دبستانی چه علائمی دارند؟
- دیرتر از بچه‌های دیگر سخن می‌گویند.
- در پیدا کردن کلمات درست در زمان گفتگو ناتوان هستند.
- در یک دسته بندی خاص توانایی گفتن کلمات به سرعت را ندارند.
- نمی‌توانند قافیه بسازند.
- یادگیری الفبا، اشکال و اعداد برایشان سخت است.
- تمرکز ندارند و نمی‌توانند آرام و قرار داشته باشند.
- از دستورات با قواعد نمی‌توانند پیروی کنند.
در مورد دکتر معصومه قاسمی روانشناس کودک و روانشاسی کودک با خواندن مقاله
“دکتر معصومه قاسمی روانشناس کودک” بیشتر آشنا شوید.
مشکل یادگیری در کودکان استثنایی و شاخص های مهم آن
- عدم توجه به وظایف یا توجه به جزئیات، بیشتر توجه شان را بر فعالیت ها حفظ می‌کند. حتی زمانی که بازی می‌کنید، اگر به شکل مستقیم با او صحبت کنید، به نظر نمی‌رسد که گوش می‌کند.
- ممکن است مشاهده شود که کودک دستورالعمل‌ها را دنبال نمی‌کند و کار درسی، کارهای اولیه یا وظایف را به پایان نمی‌رساند. او ممکن است با مهارت‌های سازمانی مبارزه کند.
- بی میلی یا اجتناب از کارهایی که مستلزم توجه یا تمرکز مداوم است. به راحتی کودک دچار حواس پرتی، فراموشکاری و بی دقتی می‌شود.
- صحبت بیش از حد، بی قراری، رفتار خارج از صندلی و مشکل در بازی آرام. قطع مداوم مکالمات، ناتوانی در منتظر ماندن نوبت، پاسخ‌های بی‌نوبت. ممکن است به نظر برسد که کودکان استثنایی دارای اختلال یادگیری دائما در حال حرکت هستند.
- ناتوانی‌های یادگیری مبتنی بر زبان ممکن است با ناتوانی کودک در خواندن مطالب مناسب سن، زبان شفاهی یا مهارت‌های املایی که با سن یا سطح مورد انتظار مطابقت ندارند، شناسایی شوند.
- کودکانی که اعضای خانواده‌شان با خواندن، نوشتن و املا مشکل دارند، باید با دقت بیشتری تحت نظر باشند. مشکلات بیان نوشتاری؛ شکل گیری حروف، ناهماهنگی بین بیان شفاهی کودک و بیان نوشتاری نیز نشانه ای از اختلال نگارشی احتمالی است.
- مشکلات محاسباتی یا مشکلات ریاضی ممکن است با مشکلات در تشخیص اعداد یا یادگیری شمارش، مشکل در ارتباط دادن مقدار با کلمه یا نمادهای عددی شناسایی شوند. تشخیص الگوها برای این کودکان دشوار است، معمولا هنگام شمارش مسیر را از دست می‌دهند و برای محاسبه به نشانه‌های فیزیکی نیاز دارند. این کودکان ریاضیات ذهنی را دشوار می‌بینند و تخمین زمان نیز گاهی اوقات برایشان چالش است.
مقاله اختلال یادگیری در کودکان استثنایی
دقت داشته باشید کودکانی که به عنوان کودکان استثنایی دچار اختلالات یادگیری می‌شوند، برخلاف نظر اطرافیان فاقد استعداد نیستند، بلکه در یادگیری مطالب نسبت به دیگر کودکان دیرتر عمل می‌کنند. این کودکان ممکن است بعد از مدتی مانند دیگر کودکان و شاید بهتر از آنها در یادگیری عمل کنند.
در نظر داشته باشید نوابغی مانند ادیسون و نیوتن در زمان کودکی از تنبل‌ترین و دیر آموزترین کودکان بودند، سپس شکوفایی استعدادها در آن ها دیده شد. بنابراین نقص در یادگیری شاید نشان دهنده برخی مسائل جزئی باشد که پس از آنکه علت آن از بین رفت، کودک به حالت نرمال برگردد و در فعالیت های یادگیری بهتر از قبل و حتی بهتر از دیگر کودکان عمل نماید.
اختلال یادگیری در کودکان استثنایی موجب عدم هماهنگی در وفق دادن خود با کلاس و همکلاسی‌ها می‌شود دچار انزوا می‌شوند و نمی‌توانند در بازی های گروهی شرکت کنند. این کودکان معمولا به دیدن بازی‌ها رغبت بیشتری نشان می‌دهند تا اینکه در آن شرکت کنند.
از دیگر مشکلاتی که در کودکان دارای اختلال یادگیری می‌توان دید پرخاشگری است. این پرخاشگری به دلیل ناهماهنگی با همکلاسی‌ها و اطرافیان به وجود می‌آید و کودک تلاش می‌کند تا با پرخاشگری، دروغ گفتن، خیال پردازی و … به جبران کمبود و ناهماهنگی خود بپردازد و در بین اطرافیان خود کسب اعتبار نماید. بنابراین هیچ گاه فراموش نکنید که کودکان استثنایی دارای اختلال یادگیری مانند دیگر کودکان می‌توانند بیاندیشند، استدلال کنند. این کودکان همچنین دوست دارند اطرافیان از نظراتشان استفاده کنند و به افکارشان احترام گذاشته شود.
سخن آخر
جهت درمان اختلال یادگیری و درمان اختلال یادگیری کودکان کلید نهایی مداخله زودهنگام است. مانند هر چالش یا مشکلی که با آن روبه رو می شویم، اگر هر چه سریع تر به شناسایی و پذیرش آن اقدام کنیم؛ نتیجه نهایی بهتری خواهیم داشت. بنابراین هر چه سریع تر به متخصصان این حوزه برای کمک به فرزندتان اقدام کنید. در ضمن سایت ما جهت خرید انواع لوازم جانبی مورد نیاز مانند خرید سمعک آماده همراهی شماست.
