شاید کودک شما هم اختلال یادگیری در نوشتن داشته باشد

اگر کودک دلبند شما اختلال یادگیری نوشتن دارد یا احساس می‌کنید در درست نوشتن دچار ناتوانی است؛ به‌جای نگرانی و سرزنش خود لازم است به دنبال راه‌حل درمانی آن باشید. خوشبختانه به کمک کارشناس کاردرمانی، اختلالات یادگیری در نوشتن بهبود پیدا می‌کنند. برخی از افراد این تصور را دارند که کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، در مقایسه با کودکان دیگر از هوش و استعداد پایین‌تری برخوردار هستند. درحالی‌که ناتوانی در نوشتن ربطی به هوش و استعداد ندارد. این کودکان از مهارت کلامی خوبی برخوردار هستند، اما نمی‌توانند ایده‌های خود را به صفحه منتقل کنند. در واقع این اختلال، مهارت‌هایی مانند: دست خط، هجی و نوشتن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

از آنجایی که مهارت نوشتن در زندگی آینده کودکان بسیار تاثیرگذار است؛ توصیه می‌کنیم در صورت تشخیص اختلال یادگیری در نوشتن کودک خود، به سراغ بهترین روش درمانی بروید. ما در مقاله اختلال یادگیری نوشتن، تصمیم داریم به‌طور مفصل درباره اختلال در نوشتن، علت و راه‌کارهای موثر درمان آن از دیدگاه یک روانشناس باتجربه در این زمینه صحبت کنیم.

اختلال یادگیری نوشتن چیست؟

به این نوع از اختلال در یادگیری، دیسگرافیا نیز گفته می‌شود؛ که با مشکلات در نوشتن مانند: کج و معوج نوشتن، وارونه نوشتن، کُند نویسی، دست خط بد، اشتباه در نقطه‌گذاری، ناتوانی در تبدیل گفتار به نوشتار و غلط املایی قابل تشخیص است.

در تعریف اختلال یادگیری در نوشتن باید گفت؛ یک نوع اختلال عصبی است که فقط محدود به کودکان نیست و می‌تواند بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این اختلال می‌تواند خودبه‌خود آشکار شود؛ اما در اکثر موارد با اختلالات دیگری همچون: مشکل در خواندن و اختلالات گفتاری همراه است. لازم به ذکر است که دیسگرافیا، در افراد مبتلا به بیش فعالی شایع است.

دقت داشته باشید که اختلال یادگیری نوشتن با اختلال نارسا خوانی، متفاوت است؛ اگرچه در برخی از علائم، مانند مشکل در هجی کردن مشابه هستند. افراد مبتلا به اختلال یادگیری در نوشتن، علاوه‌بر نوشتن کلماتی که خواندن آنها دشوار است، تمایل دارند در هنگام برقراری ارتباط با دیگران از کلمات غلط نیز استفاده کنند.

علت دیسگرافیا، هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست. با این حال گفته شده است که بیشتر، ماهیت ژنتیکی دارد. البته در بزرگسالان می‌تواند به دنبال یک رویداد آسیب‌زا مانند سکته مغزی ایجاد شود.

انواع اختلال یادگیری در نوشتن

وقتی صحبت از اختلال یادگیری نوشتن کودکان می‌شود؛ در واقع منظور ما سه نوع اختلال است؛ که برای هر کدام از روش درمانی مناسب باید استفاده کرد. انواع اختلال یادگیری در نوشتن کودکان، شامل اختلال املا نویسی، اختلال در ترکیب و اختلال در دست خط است.

املا نویسی

مشکلی که کودکان در اختلال املا نویسی دارند، عدم توانایی هماهنگی بین صداها و حروف است. نداشتن مهارت هجی کردن و عدم برقراری تطابق بین واج‌ها و نوشته‌ها مانع از پیشرفت مهارت نوشتن در کودکان اختلال نوشتن می‌شود.

ترکیب

یکی از نشانه‌های افراد مبتلا به اختلال ترکیب، ناتوانی در تبدیل زبان گفتار به زبان نوشتار است. این مشکل سبب می‌شود که در مهارت انشا نویسی بسیار ضعیف عمل کنند، به‌خاطر اینکه در ترکیب درست نوشتن کلمات اختلال دارند.

دست خط

اگر کودک شما کلمات را ناخوانا، نامرتب و آهسته می‌نویسد، دارای اختلال دست خط است. این مشکل با بدخط نوشتن تفاوت دارد. خیلی از کودکان در اوایل یادگیری نوشتن ممکن است بدخط بنویسند، اما نه در حدی که ناخوانا باشد.

در مورد دکتر معصومه قاسمی روانشناس کودک و روانشاسی کودک با خواندن مقاله

 “دکتر معصومه قاسمی روانشناس کودک” بیشتر آشنا شوید.

اختلال در نوشتن چه آسیب‌هایی را به دنبال دارد؟

اختلال یادگیری نوشتن فقط محدود به دست خط بد نیست و دانش آموزان درگیر آن با مشکلات دیگری دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. کودکان مبتلا به این اختلال، اغلب در هنگام نوشتن در تمرکز روی چیزهای دیگر مشکل دارند. به همین خاطر؛ مانند دیگران نمی‌توانند در طول کلاس نکته برداری کنند. توجه و تمرکز زیاد آنها برای نوشتن کلمات روی برگه باعث از قلم افتادن برخی از کلمات می‌شود.

ناتوانی در مهارت نوشتن، باعث ایجاد این نگرش در اطرافیان می‌شود که این کودکان شلخته و تنبل هستند. تمام این موارد سبب کاهش عزت نفس، اضطراب، ناامیدی، عدم اعتماد به نفس و نگرش منفی به مدرسه در دانش‌آموزان با اختلال یادگیری و نوشتن، خواهند شد.

دیسگرافیا چه زمانی قابل تشخیص است؟

تشخیص به موقع اختلالات یادگیری در درمان آن بسیار موثر است. به همین خاطر؛ بسیاری از والدین سوال می‌پرسند که چه زمانی دیسگرافیا قابل تشخیص است. اختلال یادگیری نوشتن ممکن است در اوایل دوره پیش دبستانی خود را نشان دهد. زمانی که کودکان در نگه داشتن مداد، ردیابی خطوط، نقاشی، نوشتن یا انجام کارهای حرکتی مشابه با مشکل روبه‌رو می‌شوند و به نوعی رفتار آنها در نوشتن عادی نیست. البته این اختلال می‌تواند در دوره ابتدایی و حتی راهنمایی نیز خودش را نشان دهد.

تشخیص سن دقیق دیسگرافیا یا اختلال یادگیری در نوشتن که خودش را نشان می‌دهد، کار دشواری است. به خاطر اینکه بسیاری از کودکان مبتلا تا سال‌ها تشخیص داده نمی‌شوند. بنابراین می‌توان گفت که زمان تشخیص دیسگرافیا، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با مراجعه به مراکز کاردرمانی و انجام یک سری از تست‌ها می‌توان به موقع متوجه آن شد.

اختلال یاگیری نوشتن با چه علائم و نشانه‌هایی همراه است؟

یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های دیسگرافیا، دست خط نامرتب است. بااین‌حال؛ این اختلال ممکن است با نشانه‌های دیگری هم همراه باشد. البته مانند دیگر اختلالات یادگیری، علائم دیسگرافیا می‌تواند خفیف تا شدید باشد. همچنین نحوه بروز آن در سنین مختلف نیز متفاوت است. برخی از علائم رایج اختلال یادگیری نوشتن شامل موارد زیر می‌شود.

•       عدم رعایت فاصله بین حروف
•       ناتوانی در نوشتن روی یک خط مستقیم
•       بزرگ نوشتن حروف
•       پاک کردن مکرر
•       مشکل در کپی کردن
•       پر رنگ نویسی زیاد

• ناتوانی در صحیح نوشتن شکل حروف
• املای ضعیف
• اشکال در درست نویسی و نقطه‌گذاری
• عدم پاراگراف نویسی صحیح
• قرینه نوشتن کلمات
• آهسته نوشتن
• گفتن کلمات با صدای بلند در حین نوشتن آنها
• از قلم افتادن برخی از حروف یا کلمات در یک جمله
• محکم و ناجور نگه داشتن قلم
• گرفتگی یا درد انگشتان، مچ و کف دست هنگام نوشتن
• نگه‌داشتن وضعیت دست و بدن در حالت غیرمعمول
• از چپ به راست نوشتن کلمات فارسی

نکته: در صورت مشاهده برخی از این علائم در کودک خود، نسبت به آن بی‌توجه نباشید و برای تشخیص درست با یک مشاور صحبت کنید.

بهترین رفتار با کودکان دارای اختلال یادگیری نوشتن

اولین قدم برای درمان موثر اختلال یادگیری در نوشتن کودکان، تشخیص صحیح و به موقع آن است. اگر احساس می‌کنید کودک شما در نوشتن و گرفتن مداد عادی نیست و انجام تکالیف مدرسه برای او دشوار است؛ در وهله اول باید به یک متخصص و روان‌شناس حرفه‌ای در زمینه اختلالات یادگیری مراجعه کنید.

کارشناس اختلال یادگیری در نوشتن با انجام تست‌های مربوطه، مانند: نحوه گرفتن مداد، وضعیت دست‌ در هنگام نوشتن، بررسی توانایی شنیداری، روند نوشتن و… به‌راحتی می‌تواند این ناتوانی را تشخیص دهد. به‌محض تشخیص، باید برای درمان آن اقدام کرد. متخصص کاردرمانی مهارت‌های لازم را در زمینه درمان اختلال یادگیری و نوشتن به شما ارائه می‌دهد.

بهترین درمان اختلالات یادگیری نوشتن

خوشبختانه روش‌های زیادی برای کمک به اختلال یادگیری در نوشتن کودکان وجود دارد. البته تا کنون درمان قطعی و دارویی صددرصد برای برطرف کردن اختلالات یادگیری نوشتن پیدا نشده است. بااین‌حال؛ روش‌ها و ابزارهای درمانی زیادی وجود دارد، که می‌توانند به کاهش و مدیریت بهتر علائم این اختلال کمک کنند. والدین کودک و معلم او بیش‌ترین نقش را در درمان ناتوانی یادگیری نوشتن ایفا می‌کنند. بنابراین بسیار مهم است که با حوصله به تمام راهنمایی‌های کارشناس کاردرمانی گوش فرا دهند. در ادامه این بخش به مهم‌ترین تکنیک‌های درمان اختلال یادگیری در نوشتن اشاره می‌کنیم.

روش روان درمانی

یکی از روش‌های موثر برای درمان اختلال یادگیری نوشتن، روان درمانی است. در واقع این درمان توسط یک روان‌شناس با تجربه، در زمینه درمان اختلالات یادگیری انجام می‌شود. متخصص روانشناس، با تشخیص علائم کودک، انواع بازی‌ها و تمرینات موثر را برای درمان او، انتخاب می‌کند.

روش دارو درمانی

در برخی از مواقع با تشخیص پزشک لازم است که کودک دارای اختلال یادگیری، دارو مصرف کند. دقت داشته باشید که دارو درمانی به تنهایی برای کنترل و مدیریت اختلال یادگیری کافی نخواهد بود. در کنار آن، روان درمانی و انجام برخی از تکنیک‌ها نیز لازم است.

حتما برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علت اختلالات یادیگری و درمان آن، مقاله

 “درمان اختلال یادگیری در کودکان + راهکار” را بخوانید.

روش درمانی نوروفیدبک

یکی از راهکارهای موثر در علم روان‌شناسی است؛ که هیچ گونه عوارض جانبی و دردی ایجاد نمی‌کند. این روش نوین در درمان اختلالات یادگیری بسیار موثر است. در واقع روش درمانی نوروفیدبک، فعالیت‌های مغز را بهبود می‌بخشد.

چند راه‌حل موثر برای کمک به کودک با اختلال یادگیری نوشتن در خانه

• از کودک خود بخواهید با استفاده از انگشتانش کلمات را روی شن بنویسد، این تمرین باعث می‌شود تا بهتر بتواند کلمات را به ذهن بسپارد.
• اجازه دهید که کودک شما با استفاده از کامپیوتر کلمات را تایپ کند. نوشتن کلمات به این نحو باعث افزایش سرعت نوشتن و کاهش استرس در او می‌شود.

• یکی دیگر از روش‌های درمان اختلال یادگیری نوشتن، تکرار کلمات با صدای بلند در حین نوشتن است. این تمرین باعث افزایش تمرکز و درگیر کردن قسمت‌های مختلف مغز می‌شود.
• در صورتی که دست کودک شما کوچک است و عضلات ضعیفی دارد، برای نوشتن باید از مداد‌های باریک و تا حدی کوتاه استفاده کند.
• برخی از اشکال هندسی را روی برگه نقاشی کرده و از کودک بخواهید با قیچی آنها را جدا کند.

• برای اینکه مشکل فاصله‌گذاری و عدم نوشتن روی خط مستقیم بهبود پیدا کند، از کودک بخواهید که روی برگه‌های خط‌‌دار و برجسته کلمات را بنویسد.

• برای تقویت عضلات دست کودک، از او بخواهید که کاغذهای باطله را مچاله کند. تمرین باز و بسته کردن بند کفش و زیپ هم می‌تواند موثر واقع شوند.

• انجام بازی‌هایی مانند پازل‌ اتصال نقاط یا ردیابی خطوط تا حدی به تقویت نوشتن کودک کمک می‌کنند.

چند راه‌حل موثر برای درمان اختلال نوشتن در مدرسه

• با توجه به اینکه کودکان با اختلال یادگیری نوشتن، کلمات را بسیار آهسته و کُند می‌نویسند. لازم است برای درمان و کاهش استرس این کودکان در مدرسه، هنگام آزمون زمان بیشتری به آنها داده شود.
• بهتر است از دانش‌آموزان دارای اختلال نوشتن به جای آزمون‌های کتبی، آزمون شفاهی گرفته شود.
• معلم نباید زیاد به آنها سخت بگیرد. به عنوان مثال در برخی از مواقع به کودک دارای اختلال یادگیری نوشتن، اجازه استفاده از فرهنگ لغت داده شود.
• در صورت امکان اجازه استفاده از نرم‌افزارهای پردازش کلمه به این کودکان داده شود.

اگر احساس می‌کنید کودک شما در نوشتن و مهارت‌های حرکتی مشکل دارد، این احتمال وجود دارد که مشکل فراتر از تنبلی یا بی‌انگیزگی او باشد. بنابراین دست از سرزش و مسخره کردن کودک بردارید. برای تشخیص اختلال یادگیری نوشتن، بهترین راه‌حل مراجعه به مراکز درمانی و درخواست کمک از یک مشاور با تجربه است.

ایده‌های مختلفی برای درمان اختلالات یادگیری وجود دارد. با این حال با توجه به سن کودک و نشانه‌های اختلال خواندن و نوشتن، نحوه درمان و تمرینات او متفاوت خواهد بود. اگر برای تشخیص یا درمان اختلال یادگیری خواندن و نوشتن در کودک خود، به دنبال یک مرکز کاردرمانی با تجربه هستید، از طریق شماره‌های تماس ما می‌توانید از بهترین مشاورین درخواست کمک و راهنمایی کنید.